Jaaroverzicht zeldzame broedvogels–2 (zwanen tot kraanvogels)

Bericht uitgegeven door SOVON Vogelonderzoek Nederland op [publicatiedatum]

In de vorige aflevering op Natuurbericht kon u al lezen welke bijzondere roofvogels en uilen er zoal in 2010 in Nederland broedden. In dit tweede deel gaan we verder met de hoogtepunten qua zeldzame broedvogels.

Op de sinds 2005 bezette broedplaats in Zuidwest-Drenthe waren opnieuw broedende wilde zwanen aanwezig, maar tot onze grote verrassing bleek het om een nieuw paar te gaan. Het nieuwe vrouwtje, een geelgekleurringd jong uit 2007, was gepaard met een ongeringd mannetje terwijl het 'oude' paar verdwenen was. Van de drie uitgekomen kuikens werd helaas geen enkel vliegvlug.

De witoogeend is een zeer onregelmatige broedvogel in ons land. Na een vrouwtje met zes jongen in 1989 (Strabrechtse Heide, Noord-Brabant) duurde het tot 2009 voor er weer jongen in ons land gezien werden. Deze keer zelfs op twee plekken (Nieuwkoop en het Drontermeer). In 2010 was het opnieuw raak in de Randmeren, waar op 26 juni een vrouwtje werd waargenomen met een pul van minder dan twee weken.

Zoals u ongetwijfeld nog wel weet was de winter van 2009/10 de koudste in 14 jaar, al ontbrak een echte koudegolf. Opvallend was vooral het sneeuwdek, dat gemiddeld over het land 42 dagen bleef liggen (normaal 13), lokaal in het noordoosten zelfs 55 dagen. Zo veel sneeuw was sinds de winter van 1978/79 niet meer voorgekomen. Ook de winter van 2008/09 was al relatief koud. Deze omstandigheden hadden hun weerslag op broedende kleine zilverreigers. Deze kregen voor het tweede jaar op rij een flinke ‘wintertik’. Opnieuw werden er veel dode ‘kleine zilvers’ gevonden. Waarschijnlijk broedden er in 2010 ‘slechts’ dertig tot 45 paren in ons land, een aderlating ten opzichte van 2009 (honderd tot 120 paren) en het topjaar 2008 (165 tot 185). Illustratief is de afname in de grootste kolonies van het land in het Quackjeswater Zuid-Holland(2008 75 paren, 2009 33 en 2010 15), de Braakman in Zeeland, (2008 25 tot 30, 2009 15 en 2010 3 tot 5) en De Maire bij Oosterland, Zeeland (2008 30, 2009 18 en 2010 1). Enigszins verrassend deed de kolonie grote zilverreigers in de Oostvaardersplassen het juist heel goed. De 154 paren tijdens de telling door Rijkswaterstaat, een nooit eerder gehaald aantal (hoogste was 143 in 2006), betekenden dat de inzinking van 2007 tot 2009 helemaal overwonnen is.

Last but not least in deze aflevering broedden er voor het tiende jaar op rij kraanvogels in het Fochteloërveen. Van de vier paren gingen drie over tot broeden. Een tweetal kraanvogels toonde interesse in het Korenburgerveen in Gelderland, maar broeden werd niet aangetoond.

Het gehele overzicht van alle zeldzame broedvogels van 2010 is na te lezen in het laatste nummer van SOVON-Nieuws 2010 welke binnenkort verschijnt. Overigens dient hierbij gemeld te worden dat een deel van de vermelde gevallen (nog) niet geverifieerd is en deze overzichten zeker onvolledig zijn. In het broedvogelrapport van 2010 zal te zijner tijd alles na te lezen zijn.

Tekst: Arjan Boele en Harvey van Diek, SOVON Vogelonderzoek Nederland
Foto: wilde zwaan: IVN Vecht & Plassengebied; zilverreiger: Saxifraga-Arie de Knijff