Kleine heivlinder ernstig bedreigd

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting op [publicatiedatum]

Alleen op het Kootwijkerzand op de Veluwe komt de kleine heivlinder nog voor. In totaal zijn jaarlijks in dit stuifzandgebied nog maar een paar honderd vlinders aanwezig. In 2010 zijn maximaal 45 vlinders op één dag gezien.

De kleine heivlinder is een specialist die in extreme omstandigheden leeft. Het kale stuifzand koelt, ook in de zomer, ’s nachts soms af tot onder het vriespunt, terwijl de temperatuur midden op een zomerdag vlak boven het kale zand zeker 50 graden bedraagt. De vlinder kan er tegen, sterker nog, de vlinder is aan deze extreme omstandigheden gebonden. Tien jaar geleden waren er nog zes vliegplaatsen van de kleine heivlinder, allemaal in de provincie Gelderland. Vooral de laatste vijf jaar is de soort sterk achteruit gegaan en inmiddels is slechts één populatie over. De kleine heivlinder vindt op het Kootwijkerzand nog ideaal leefgebied: veel open zand, kleine polletjes buntgras, hier en daar een pol heide en een solitaire boom: dat is wat hij nodig heeft. Eén van de oorzaken van het verdwijnen is de vermindering van de oppervlakte zandverstuivingen. De resterende stuifzanden worden steeds minder geschikt door vergrassing en de opkomst van het mos grijs kronkelsteeltje. Deze leggen het zand vast en vormen uitgebreide tapijten over het stuifzand.

Gelukkig worden er door veel beheerders maatregelen genomen om het stuifzand weer terug te krijgen. Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, maar ook gemeente Ede en het Nationale Park Hoge Veluwe zijn druk bezig met stuifzandherstel. Dat doen ze niet alleen voor de kleine heivlinder, maar ook voor andere stuifzandliefhebbers zoals de blauwvleugelsprinkhaan, graafwespen, spinnendoders en de inmiddels uit ons land verdwenen duinpieper. Dat lot mag de kleine heivlinder niet treffen. De soort is een van de twaalf soorten waarvoor De Vlinderstichting de campagne Tienvoor12 is begonnen. Binnen tien jaar moet deze vlinder weer genoeg vliegplaatsen hebben waardoor hij tegen een stootje kan en niet door een toevalligheid of beheerfoutje uit Nederland verdwijnt. Dat kan! De nu herstelde stuifzanden ontwikkelen zich in de komende jaren tot goed leefgebied en als er gezorgd wordt dat de vlinders vanuit het Kootwijkerzand deze nieuwe terreinen weer kunnen bereiken ziet de toekomst er voor de kleine heivlinder veel rooskleuriger uit. Help mee en bezoek Tienvoor12.nu.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting