Een van de laatste kleine heivlinders gaat vreemd

Naar schatting hebben er op het Kootwijkerzand dit jaar in totaal zo rond de tien kleine heivlinders  gevlogen, en dat zijn uiteraard veel te lage aantallen om van een gezonde populatie te kunnen spreken. Dat het niet goed gaat met de kleine heivlinder, is al jaren bekend. Dit heeft te maken met meerdere factoren waarvan stikstofdepositie, klimaatverandering en droogte hele belangrijke zijn. De soort heeft nu het punt bereikt waarop we er serieus rekening mee moeten houden dat hij gaat verdwijnen uit Nederland. Er zijn beheermaatregelen uitgevoerd om weer meer open stuifzand te krijgen. Die hebben ertoe geleid dat de soort nog enkele jaren langer heeft kunnen overleven, maar het lijkt erop dat we de kleine heivlinder toch kwijt zullen raken. Geen leuk nieuws, maar helaas wel de realiteit. Afgelopen zomer was Willem Wind op zoek naar de kleine heivlinder op de Veluwe. Met in zijn achterhoofd dat het wel eens lastig kon worden om een individu te vinden, vond hij na enkele uren zoeken toch één vlinder.

Tot zijn verbazing was deze kleine heivlinder aan het ‘flirten’ met een ‘gewone’ heivlinder, een soort die nog tamelijk algemeen is op de Veluwe. Uiteindelijk vond er zelfs een paring plaats tussen de twee vlinders: de gewone heivlinder had een vrouwtje kleine heivlinder aan de haak geslagen. Bijzonder om te zien, maar natuurlijk slecht nieuws. Deze copulatie zal geen nakomelingen voortbrengen, en de kans is heel klein dat dit vrouwtje kleine heivlinder, een van de allerlaatste, na deze paring alsnog een mannetje kleine heivlinder vindt en opnieuw zal paren. De toekomst zal uitwijzen hoe lang we nog kunnen genieten van de kleine heivlinder in Nederland. Op dit moment ziet het er niet goed uit en we moeten er dus rekening mee houden dat de soort uit ons land zal gaan verdwijnen. Ook met de gewone heivlinder gaat het trouwens niet goed; de aantallen nemen jaarlijks af, voornamelijk in het binnenland. Langs de kust lijkt hij het wat beter te doen. Laten we hopen dat de gewone heivlinder de nauw verwante kleine heivlinder niet achterna gaat als het gaat om voorkomen in ons land.

Tekst: Rik Wever, De Vlinderstichting
Foto’s: Kars Veling (leadfoto: Kootwijkerzand); Willem Wind