Kolgans Cas: vermist sinds 21 september 2010

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender op [publicatiedatum]

Kolgans Cas vloog afgelopen zomer voor de derde achtereenvolgende keer met een zender op zijn rug naar zijn broedgebied in Siberië. Het is bijzonder dat we deze gans zo lang hebben kunnen volgen. Gemiddeld verliezen we de ganzen na ongeveer een jaar uit het oog. Slechts één keer eerder waren we zo lang op de hoogte van de wegen die een gezenderde gans aflegde. Van deze gans, Kees, hebben we sinds afgelopen voorjaar niets meer vernomen. Het laatste signaal van Cas dateert van 21 september. Hopelijk gaat het hier om een tijdelijke storing van de zender en duikt de gans binnenkort weer op.

Gans Cas kreeg zijn zender op 20 februari 2008. Sindsdien was zijn jaarlijkse reis naar Siberië en weer terug te volgen op www.natuurkalender.nl. ‘s Zomers broeden en ruien kolganzen in het noorden van Rusland; in het najaar keren ze terug naar Nederland om te overwinteren. Normaalgesproken ontvingen we ongeveer eens per drie dagen een signaal waardoor we een goed beeld kregen van de route die Cas de afgelopen drie jaar aflegde. Dit jaar en vorig jaar vloog Cas naar de Pyasina Delta, helemaal rechtsboven op het kaartje hieronder: een tocht van bijna 5000 kilometer. In 2008 bleef Cas 1200 kilometer dichterbij Nederland; toen bracht hij de zomer door in de Petsjora Delta onder het eiland Nova Zembla.

Sinds 21 september geeft Cas’ zender geen signaal meer. Op zijn weg terug naar Nederland verbleef de gans toen aan de Russische kust onder het eiland Kolguev (zuidwestelijk van Nova Zembla). Het is niet bekend wat er aan de hand is. In andere jaren traden er in de herfst wel eens problemen op met de stroomvoorziening van de zenders. De zenders werken op zonne-energie: na een paar dagen weinig of geen zon kunnen ze dus zonder stroom komen te zitten. Dit probleem lost zich vanzelf op wanneer de zon weer gaat schijnen. Nu we al ruim een maand geen signaal meer hebben ontvangen, moeten we de oorzaak wellicht toch ergens anders zoeken. Misschien is de zender kapot gegaan of is de gans hem verloren, maar het kan ook zijn dat de gans omgekomen.

Kolganzen onderzoeksprogramma
Cas kreeg zijn zender in het kader van het Europese Kolganzen Onderzoeksprogramma. In 2007 en 2008 werden er voor dit programma een aantal kolganzen uitgerust met een satellietzender. Door hun routes nauwkeurig te volgen krijgen onderzoekers meer inzicht in het trekgedrag van deze ganzen. Gemiddeld was de gang van de gezenderde ganzen ongeveer een jaar lang te volgen. Daarna stopten de signalen vaak door het kapotgaan of zoekraken van de zender, of het sterven van de gans. Cas was de laatste kolgans waarvan er nog steeds meldingen binnenkwamen. Binnen dit programma is het één gans gelukt zijn zender ruim drie jaar met zich mee te dragen: Kees. Kees werd op 12 januari 2007 gezenderd; daarna vloog hij drie keer op en neer naar Siberië. Sinds 10 maart afgelopen voorjaar is er van hem ook geen signaal meer binnengekomen. De gans was zich toen in de buurt van de Oesterdam bij Tholen aan het voorbereiden op zijn vierde gezenderde reis naar het noorden van Rusland. Net als bij Cas weten we ook niet wat er met hem, of zijn zender, is gebeurd.

Tekst: Sara Mulder, De Natuurkalender
Foto: Gerard Muskens
Kaartje: De Natuurkalender/Google Maps