Een verdwaalde witte ganzerik
FLORONBericht uitgegeven door FLORON op maandag 13 mei 2010
Soms worden planten ver van huis gevonden. Voor floristen een puzzel om op te lossen: hoe komt deze soort hier terecht en waarom houdt de soort het hier vol? Deze vragen kwamen dan ook naar boven bij Adrienne Lemaire en mijzelf toen we vorige week in een natuurterrein bij Heerlen witte ganzerik troffen.
De meeste ganzeriken in Nederland hebben gele bloemen, dus twee plantjes met in totaal één wit bloempje vallen een geoefend plantenzoeker snel op. De bladen van witte ganzerik (Potentilla alba) zijn ook opvallend, omdat ze het meest lijken op het blad van een vrouwenmantel uit de Alpen. Ze zijn handvormig met vijf deelblaadjes en hebben een zilverachtige beharing aan de onderzijde. De bloemen dragen vijf witte kroonbladen met een inkeping in de top.
De gevonden plant groeide in een open kalkgraslandvegetatie op een steil kantje dat een kilometer van de eerste menselijke bewoning ligt. Witte ganzerik komt normaal gesproken voor in Midden- en Oost-Europa, op hoogtes vanaf zeeniveau tot boven de 1000 meter. De soort is te vinden in droge graslanden en langs bermen en bosranden, vaak maar lang niet altijd, op kalkrijke bodems. De dichtstbijzijnde groeiplaatsen liggen in de Elzas en bij Mainz, meer dan 200 kilometer naar het zuiden/zuidoosten.
Zaad van witte ganzerik wordt graag door mieren meegenomen, maar het is duidelijk dat de soort daar niet zo ver mee kan komen. Witte ganzerik verspreidt zich ook niet met water of wind, zoals veel andere planten doen. De mens helpt wel mee met de verspreiding; witte ganzerik doet het immers leuk in (rots)tuinen. Dat verklaart ook waarom witte ganzerik al eerder in stedelijke omgeving is gevonden. Hoe komt deze witte ganzerik dan zo ver van tuinen terecht? Wie weet laten mensen honden uit op het natuurterrein, of borstelen ze zelfs en zijn zo de tuinzaden er terecht gekomen. Van andere planten is bekend dat tuinliefhebbers ze in natuurterreinen uitplanten of uitzaaien; een praktijk die natuurliefhebbers niet altijd waarderen.
In dit geval is de puzzel niet helemaal bevredigend opgelost. De tijd zal leren of witte ganzerik zich zal kunnen handhaven en uitbreiden. En anders dient zich wel weer een nieuwe puzzel aan.
Tekst en foto: Baudewijn Odé, FLORON