Top drie 2009: nachtvlinders

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting op dinsdag 29 december 2009

Wat waren leuke, opvallende en bijzondere waarnemingen in 2009? We presenteren u de top drie van de nachtvlinders: een nieuwe soort voor ons land, een bijzondere waarneming in een tapuitensnavel en een nieuwe plek voor het zwart weeskind.

Nieuwe nachtvlindersoort in Nederland
Op 1 juni 2009 vond Frans Cupedo in zijn tuin in Geulle (Zuid-Limburg) een mannetje van de Eremodrina gilva, een soort uit de familie van de uilen (Noctuidae), die nog nooit eerder in Nederland was waargenomen. Een nieuwe soort dus voor de Nederlandse lijst. Een aardig detail: de plek ligt 20 meter van een spoorlijn af. Volgens de literatuur is deze soort - die onder andere in Frankrijk en Duitsland voorkomt - bezig aan een opmars naar het noorden en heeft daarbij een voorkeur voor de warme biotopen langs spoorwegen. Wellicht zal de soort ook op andere plekken opduiken. De vlinder in Geulle werd gevangen op licht.

Bijzondere waarneming in tapuitensnavel
Herman van Oosten (Stichting Bargerveen) filmt geregeld tapuitennesten voor onderzoek. Op 29 juni 2009 filmde hij in Bakkum (Noordhollands Duinreservaat) driemaal een zeer bijzondere prooi in de snavel van een tapuit: de gekraagde wespvlinder (Sesia bembeciformis). Op de afgebeelde videostil is het zwarte borststuk van de gekraagde wespvlinder te zien. De gekraagde wespvlinder is een zeer zeldzame soort, waarvan verspreid over het land slechts enkele waarnemingen bekend zijn. Het feit dat er driemaal een exemplaar gefilmd is op dezelfde dag lijkt te betekenen dat er zich bij Bakkum een populatie bevindt van deze soort.

Populatie zwart weeskind in het Dinkeldal
Tot nu toe gingen we er van uit dat het zwart weeskind (Mormo maura) alleen in Zuid-Limburg enkele populaties heeft en dat er op diverse andere plekken in het land af en toe een zwerver wordt waargenomen. Het blijkt nu echter dat deze soort ook een vaste populatie heeft in het Dinkeldal in Overijssel. Op zes verschillende locaties werden hier - door Leo Hassing en Marc Bulte - op 11 en 12 augustus maar liefst 22 exemplaren aangetroffen op smeer (een zoet mengsel van suiker, stroop en alcohol). Behalve het zwart weeskind werden ook diverse exemplaren van het rood weeskind (Catocala nupta) en het zeer zeldzame karmozijnrood weeskind (Catocala sponsa) waargenomen. Op de foto zijn de drie soorten weeskinderen te zien op dezelfde smeerplek.

Tekst: Vlindernet & Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Frans Cupedo, Herman van Oosten & Marc Bulte