Steeds minder doortrekkende zwarte sterns

Bericht uitgegeven door Vogelbescherming Nederland op woensdag 2 september 2009

Zwarte sterns broeden niet alleen in Nederland, ze trekken nu ook in groot aantal door. Het IJsselmeergebied is het belangrijkste gebied voor doortrekkende zwarte sterns. Uit slaapplaatstellingen blijkt dat de aantallen de laatste tien tot twintig jaar sterk zijn afgenomen.

In de zomer, al vanaf eind juni, komen grote aantallen zwarte sterns naar Nederland om te ruien en aan te sterken voor de trek. “Opvetten” heet dat in jargon. Deze zwarte sterns komen vooral uit Rusland, tot ver voorbij de Oeral, zelfs uit West-Siberië. Het hoogtepunt van deze najaarstrek is zo rond begin augustus, waarna de aantallen langzaam afnemen. Maar ook nu, begin september zijn er nog veel zwarte sterns. Het aandeel jonge vogels is nu groter dan een paar weken geleden.

Uit regelmatige tellingen bij alle slaapplaatsen van zwarte sterns blijkt dat de aantallen in de laatste tien tot twintig jaar sterk zijn afgenomen. Nog in de jaren negentig werden jaarlijks 60.000 tot 100.000 sterntjes geteld; de laatste jaren zijn dat er maximaal 20.000. Een zeer belangrijke slaapplaats was altijd op het Balgzand bij Den Helder. Nu slapen daar geen zwarte sterns meer, waarschijnlijk door de aanwezigheid van vossen. De oorzaken van de achteruitgang zijn niet helemaal duidelijk. Het Markermeer is door vertroebeling in ieder geval veel minder visrijk dan vroeger.

Een heel belangrijke slaapplaats is het eiland Kreupel in het IJsselmeer, ten noordwesten van Medemblik. Zwarte sterns kunnen nieuwe geschikte gebieden snel als slaapplaats in gebruik nemen. Zo slapen er nu kleine aantallen in het natuurontwikkelingsgebied ‘De Natte Hond’ in het Eemmeer.

Tekst: Ruud van Beusekom, Vogelbescherming Nederland
Foto: IVN Vecht & Plassengebied