Kans op elzenpollen in december

Bericht uitgegeven door De Natuurkalender [land] op [publicatiedatum]

De winter is nog niet eens echt begonnen, maar hooikoortspatiënten moeten toch al rekening houden met het eerste pollenongemak van komend seizoen. Elzenpollen wel te verstaan. Gemiddeld over dertig jaar telt het Leids Universitair Medisch Centrum in de tweede helft van december jaarlijks gemiddeld bijna zeventig elzenpollen. Op afzonderlijke dagen kan de pollenconcentratie flink oplopen.

De piek van de elzenbloei ligt in februari en maart. Uit de dagelijkse pollenvangsten van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) blijkt dat de pollenconcentratie in die maanden kan oplopen tot rond de tweeduizend pollen per kubieke meter lucht. Dat zijn zeer hoge aantallen die voor hooikoortspatiënten met een elzenpollenallergie op zijn zachtst gezegd niet fijn zijn. Veel hooikoortspatiënten en artsen weten niet dat het eerste elzenpollen al vanaf november in de lucht kan komen. De klachten zijn in november echter minimaal aangezien de pollenconcentraties in deze maand vrijwel nooit boven de één of twee pollen per kubieke meter lucht uit komen.

Tweede helft december
Pas in de loop van december neemt de kans op hogere pollenconcentraties toe. Gemiddeld loopt vooral vanaf de tweede helft van december het aantal elzenpollen in de lucht op. In de periode 1977 tot en met 2006 werden er in de tweede helft van december gemiddeld bijna zeventig elzenpollen geteld (zie figuur 1). In afzonderlijke jaren kan de dagelijkse pollenconcentratie in de tweede helft van december oplopen tot tweehonderd pollen per kubieke meter lucht. Dat zijn concentraties waarbij zeer waarschijnlijk hooikoortsklachten zullen optreden. Gelukkig voor de hooikoortspatiënten betreft het meestal maar een zeer beperkt aantal dagen waarop de elzenpollenconcentraties zo hoog zijn.

'Vreemde' elzen
In de hele maand januari zijn zowel het gemiddelde aantal pollen als de maximale concentraties vergelijkbaar met die in de tweede helft van december. In de loop van februari nemen de pollenconcentraties pas echt toe. De elzenpollen in november tot en met januari zijn afkomstig van elzen die niet van oorsprong in Nederland voorkomen. Het gaat hierbij om soorten als de Kaukasische els (Alnus subcordata) en de Alnus x spaethii ‘Spaeth’ (een kruising van de Japanse els (Alnus japonica) en de Kaukasische els).

Allergieradar.nl
Dit jaar zijn er tot half december nog maar zeer weinig elzenpollen in de pollenval van het LUMC aangetroffen. Het is nog moeilijk in te schatten wanneer de concentratie op zal gaan lopen. Het KNMI verwacht dat de maximumtemperaturen in de loop van de week weer richting de tien graden Celsius gaan. Dat kan een trigger zijn voor het in bloei komen van de uitheemse elzen. Via www.allergieradar.nl is te volgen in welke mate hooikoortspatiënten klachten ervaren.

Tekst: Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University
Foto: Paul Busselen, KU Leuven
Bron pollendata: Pollen Informatie Dienst, Leids Universitair Medisch Centrum