Komt de keizersmantel terug?

Bericht uitgegeven door De Vlinderstichting [land] op [publicatiedatum]

Sinds 1980 geldt de keizersmantel als uit Nederland verdwenen. Toch worden de laatste jaren regelmatig zwervers gezien. Maar zijn het wel zwervers of planten deze vlinders zich toch weer voort in ons land?

De keizersmantel is een opvallende grote parelmoervlinder die in de zomer vliegt. Het is een snoeper die graag tuinen bezoekt en regelmatig nectar zoekt op de vlinderstruik. In het buitenland is het een algemene soort in bosachtige gebieden en lager in de bergen. In Nederland is het altijd een schaarse soort geweest tot in 1980 de laatste vlinders verdwenen. Zo af en toe werd er nog wel een keizersmantel gezien, maar dat ging om zwervers die zich niet vestigden. De laatste jaren wordt de keizersmantel echter zo veel gezien en ook meerdere jaren achtereen in een zelfde gebied dat het vermoeden bestaat dat hij zich ook hier voortplant. In 2009 was een ei-afzettend vrouwtje gezien in Zwolle en daar werd in 2010 ook een rups gevonden, dus voortplanting was een feit. Maar in 2011 is de keizersmantel er niet meer gemeld. Wil een soort weer als echte Nederlandse soort worden aanvaard, dan moet deze een aantal jaren achter elkaar op een bepaalde plaats voorkomen en zich daar jaren achtereen voortplanten.

Ook op andere plaatsen in Nederland wordt de keizersmantel de laatste jaren regelmatig gezien. Op het kaartje zijn in de grote donkere hokken uit minimaal drie van de laatste vijf jaar meldingen van de vlinder. Dat zijn dus allemaal plaatsen waar mogelijk voortplanting en vestiging aan de orde is. Toch is het zeer moeilijk om dit aan te tonen. De rupsen leven zeer verborgen en zijn met name ‘s nachts actief. Ze eten van diverse viooltjes, met name maarts viooltje en bleeksporig bosviooltje, maar ze zijn niet de enige. Vraat op de viooltjes kan door de keizersmantelrups zijn veroorzaakt, maar ook door allerlei andere planteneters. We zullen de komende jaren extra aandacht vragen voor de regio’s waar we de keizersmantel weer terug verwachten. Dat geldt bijvoorbeeld voor Zuid-Limburg, waar het Eyserbosch en Goedenraad potentiële locaties zijn, maar ook voor het Weerterbosch, het Rijk van Nijmegen, De Zuidelijke Veluwerand, de omgeving van Elspeet en Nunspeet , plaatselijk in de Achterhoek en Twente en bij Sellingen in Zuidoost Groningen.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting