Meer dan veertig eitjes van een keizersmantel in één tuin

De keizersmantel is jarenlang vrijwel afwezig geweest in de Lage Landen. De laatste tijd wordt de vlinder echter steeds meer gezien, en zijn er ook plaatsen waar deze grote parelmoervlinder zich jaar in jaar uit voortplant. Dat gebeurt onder andere op diverse pekken in de duinen, maar ook verspreid in het binnenland. Toch blijft het natuurlijk spectaculair om de keizersmantel in je tuin te zien, helemaal omdat nu de tuinvlindertelling in volle gang is.

Ortwin Hoffmann had al wel vaker keizersmantels in zijn tuin gezien. Hij vroeg zich af waar deze vandaan kwamen, want de dichtstbijzijnde bekende populatie was een kilometer of 25 van zijn tuin verwijderd. En opvallend genoeg waren het vaak ogenschijnlijk verse vlinders die hij te zien kreeg. Nu zijn keizersmantels grote en sterke vlinders die niet heel snel slijten, maar toch. Nu werd dat mysterie deels opgelost: het vrouwtje dat in zijn tuin rondvloog begon eitjes af te zetten. Blijkbaar kunnen de vlinders zich ook incidenteel, op plekken met een beperkte hoeveelheid viooltjes, voortplanten.

De enthousiaste Ortwin vertelt: “Het keizersmantelvrouwtje bleef rondcirkelen en vrij snel had ik het door: ze wilde eitjes afzetten! Al verschillende jaren laat ik in dit hoekje van onze vlindertuin maartse viooltjes staan. Het is immers hun waardplant, maar eerlijk toegegeven, had ik nooit durven dromen dat een vrouwtje hierop zou afkomen. Bovendien staan de plantjes in het perkje er door de droogte maar vrij povertjes bij; in de betonnen bloembakken heb ik ze geregeld water gegeven. Compleet verrast zag ik dat de vlinder eitjes afzette op zowel een vlinder in stro/riet als een vogelnestje in stro/riet. De eitjes hangen ietwat in de schaduw onder de oversteek van ons tuinhuis, weliswaar in de onmiddellijke omgeving van de maartse viooltjes”. Aan het einde van de dag bleken er wel 45 eitjes te zijn afgezet. Keizersmantels zetten hun eitjes niet af op de waardplant, diverse viooltjes, maar wel in de directe omgeving daarvan. De rupsen gaan namelijk pas na de winter op zoek naar viooltjes, en beginnen dan pas met eten. In de natuur worden de eitjes vaak op boomstammen afgezet, maar de vlinder in Ortwins tuin bleek ook allerlei andere substraten te gebruiken.

Ook in Nederland zou u een keizersmantel in de tuin kunnen zien. De tuinvlindertelling duurt nog tot en met 28 juli dus u kunt nog meedoen. Tel een kwartier de vlinders die u in uw tuin ziet en geef dat door. U kunt zo vaak tellen als u wilt.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto’s: Ortwin Hoffmann