Sportvelden hebben naast droogte last van zeer veel emelten

Bericht uitgegeven door Biocontrole Onderzoek & Advies en De Natuurkalender op [publicatiedatum]

Op veel plaatsen komen zeer grote aantallen larven van langpootmuggen voor. Deze emelten bereiken soms dichtheden van vele honderden exemplaren per vierkante meter. De vraat van emelten op zich kan al grote gevolgen hebben voor voetbalvelden en golfbanen. Het gras wordt echter ook extra gevoelig voor de extreme droogte. Daarnaast kunnen vogels in een nacht tijd een voetbalveld omploegen op zoek naar de voedzame emelten. Dit leidt tot grote schade.

Biologen hadden al verwacht dat er dit voorjaar een grote kans zou zijn op veel emelten en de bijbehorende overlast voor sportvelden en tuineigenaren. De weersomstandigheden gedurende de laatste maanden van 2010 waren zeer gunstig. Er was voldoende vocht en gedurende december lag er vrijwel continu een gesloten sneeuwdek. Het risico op uitdrogen van de emelten was daardoor minimaal. De droogte nu heeft geen nadelige invloed op de ontwikkeling van de emelten. Het is mogelijk dat ze wat dieper in de grond wegkruipen en dat de schade daarmee wat afneemt.

Verstopte filters van zwembaden
Het gevolg van de goede weersomstandigheden is dat er veel meer emelten zijn dan in voorgaande jaren. Biologische bestrijders uit diverse delen van het land krijgen opvallend veel meldingen van emeltenoverlast. Er zijn meldingen dat mensen ’s morgens niet meer op hun terras kunnen lopen omdat de emelten massaal op de bestrating te vinden zijn. Anderen melden sierplanten waarvan het groen aan de basis wordt afgevreten. Een bijzondere melding dit jaar zijn emelten in de aardbei. Ze trekken het blad en steeltjes de grond in waarna ze ze opeten. De meeste mensen denken dat emelten de wortels van grassen en planten opeten. Ze eten echter de groene delen. Ook uit Frankrijk komen meldingen van extreem veel emelten. Zelfs filters van zwembaden raakten verstopt.

Sportvelden omgeploegd
De meeste schade treedt op bij voetbalvelden en golfbanen. Ook daar worden meer emelten dan in voorgaande jaren waargenomen. De vraat van emelten zorgt voor directe schade. Daarnaast wordt het gras kwetsbaarder voor de extreem droge omstandigheden waar ons land momenteel mee te maken heeft. Tenslotte zorgen vogels voor veel extra overlast. Vooral spreeuwen, roeken en kraaien zijn verzot op deze voedselrijke larven. In hun pogingen de emelten te bemachtigen kunnen ze grasvelden compleet omploegen. Er is een voorbeeld bekend waar vogels in één nacht een half voetbalveld (ongeveer 4000 vierkante meter) omgeploegd hadden. De kosten kunnen snel oplopen. De bestrijding van de emelten met bijvoorbeeld aaltjes kost voor een heel veld rond de 1500 euro. Vaak zijn meerdere bestrijdingsrondes nodig. Daarnaast moet het veld gerepareerd worden. Bij grote schade moeten er blokzoden aangebracht worden. De kosten hiervan lopen op van 2000 tot 3000 euro per veld. De blokzoden zijn één vierkante meter groot en zes centimeter dik. De aanwezige grond moet er eerst uit gehaald worden wat zeer arbeidsintensief en dus kostbaar werk is.

Er zijn meerdere soorten langpootmuggen in Nederland actief, maar op dit moment zijn de larven van de weidelangpootmug (Tipula paludosa) en de koollangpootmug (Tipula Oleracea) in grote getallen aanwezig. De weidelangpootmug heeft één generatie per jaar en vliegt vanaf half augustus tot soms medio oktober. De koollangpootmug heeft twee generaties per jaar. De eerste generatie vliegt in mei en legt eieren in vergelijkbare situaties als bij de weidelangpootmug. De tweede generatie vliegt in augustus. De larven van deze langpootmuggen zijn nu vrij groot – sommige al ruim drie centimeter.

Hoe de populatie in de loop van 2011 zich gaat ontwikkelen valt niet te voorspellen. Als de droogte aanhoudt kan het zijn dat de eitjes die eind mei worden afgezet kunnen uitdrogen op plekken waar niet beregend wordt. Het is derhalve te verwachten dat in mei en eind augustus zeer veel langpootmuggen in Nederland zullen rondvliegen.

Tekst: Silvia Hellingman, Biocontrole onderzoek en advies; Arnold van Vliet, De Natuurkalender, Wageningen University
Foto's: Silvia Hellingman