Wereldwijde studie toont afname genetische diversiteit, maar er is hoop
Wageningen Environmental ResearchDe omvangrijke studie, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature, maakte gebruik van gegevens van meer dan drie decennia (van 1985 tot 2019). Er werden 628 soorten dieren, planten en schimmels onderzocht in alle terrestrische en de grote maritieme gebieden op aarde.
Bij twee derde van de geanalyseerde populaties gaat de genetische diversiteit achteruit. Echter, inspanningen om de ecologische omstandigheden te verbeteren, populaties te laten groeien en nieuwe individuen te introduceren, zorgen ervoor dat de genetische diversiteit in populaties behouden blijft en in sommige gevallen zelfs toeneemt. Denk bijvoorbeeld aan habitatherstel en translocaties van dieren.
Genetica ontsluit gegevens uit het verleden
Het team van wetenschappers uit landen over de hele wereld, waaronder vier auteurs van Wageningen University & Research, gebruikte innovaties in genetische analyse om nieuwe inzichten te krijgen uit tientallen jaren oude onderzoeken. Door een gemeenschappelijke meetmethode te creëren, waren ze in staat om vergelijkingen te maken tussen studies. Zelfs als deze verschillende methodologieën gebruikten en genetische gegevens op verschillende manieren verzamelden.
“Dit soort uitgebreide wereldwijde studies zou tien jaar geleden nog niet mogelijk zijn geweest”, zegt auteur Catherine Grueber van de Universiteit van Sidney. “Vooruitgang in genetica en statistiek heeft ons nieuwe instrumenten gegeven die ervoor zorgen dat we kunnen blijven leren van studies, ook lang nadat ze zijn uitgevoerd. Dit is een enorm voordeel als we kijken naar populaties en trends op een wereldwijde schaal.”
Genetische diversiteit stimuleren
Inspanningen om genetische diversiteit te behouden of te verbeteren zijn divers. Een voorbeeld is translocatie, waarbij dieren tussen populaties worden verplaatst om een soort of ecosysteem te ondersteunen. Ook het herstellen van habitats draagt bij. Populatiecontrole, waarbij sommige individuen worden verwijderd om de omstandigheden voor de rest te verbeteren, kan eveneens helpen. Tot slot is het bestrijden van plaagsoorten of verwilderde soorten een veelgebruikte maatregel.
Successen zijn onder andere de herintroductie van de gouden kortneusbuideldas in gebieden in West-Australië, het vrijlaten van poolvossen uit fokprogramma's in gevangenschap in Scandinavië en de translocatie van prairiehoenders naar bestaande populaties in Noord-Amerika. Een ander succes is de effectieve behandeling van ziektes binnen populaties van zwartstaartprairiehonden, waardoor de gezondheid van kolonies in het noorden van centraal Montana in de VS is verbeterd. Ook een mooi voorbeeld uit de meta-analyse dataset is het herstel van populaties van de bur-eik (Quercus macrocarpa) in Minnesota's River Valley, een bedreigd eik-savanne-ecosysteem. Cruciale beheermaatregelen bleken hier het inzetten van brand, de vermindering van begrazing en het uitdunnen van concurrerende boomsoorten om de regeneratie van de eiken te verbeteren en genetische diversiteit te behouden.
Inspanningen voor natuurbehoud versterken
De auteurs hopen dat de bevindingen zullen leiden tot meer inspanningen voor natuurbescherming voor populaties die momenteel niet beheerd worden. Philippine Vergeer, coauteur van Wageningen University & Research: “Het verlies van genetische diversiteit wordt vaak aangeduid als ‘silent extinction’ omdat het effect niet direct zichtbaar is. Dit kan de illusie wekken dat er niets aan de hand is of dat het probleem nog niet significant is. Dit onderzoek is precies wat we nodig hadden. Het heeft ons geleerd in hoeverre genetisch diversiteitsverlies plaatsvindt, bij welke diersoorten dit vooral voorkomt en welke beheermaatregelen kunnen helpen om dit verlies te beperken.”
Coauteur Joukje Buiteveld voegt toe: “Er vindt een aanzienlijk verlies van genetische diversiteit plaats, zelfs bij soorten die niet zeldzaam of bedreigd zijn. Dit laat zien dat het probleem niet alleen kleine, kwetsbare populaties betreft. Proactieve maatregelen voor natuurbehoud moeten worden geïmplementeerd om soorten op de lange termijn te beschermen, voordat afname zich voordoet.”
Meer informatie
Tekst: Wageningen Environmental Research
Foto: Bart Vastenhouw, Saxifraga (leadfoto: poolvos)