Vlinders en libellen sprokkelen

Zelfs op de regenachtige, winderige en kille dagen worden er wel vlinders en libellen doorgegeven. Maar als je dan in de details gaat kijken, blijkt het vaak om rupsen of poppen van vlinders te gaan en om de larven van libellen. Maar er zijn ook nog wel libellen te zien, want de twee winterjuffers overwinteren als juffer en zitten nu ergens, als imago, in hun overwinteringsgebieden. De bruine winterjuffer is een vrij algemene soort en ook overwinterend kun je deze in het hele land wel aantreffen. Dan moet het wel goed winterweer zijn, met een niet te lage temperatuur en een zonnetje erbij. Dan worden ze actief en vallen ze meer op. Als ze helemaal in winterrust zitten, aangeklemd tegen een bruin takje, zie je ze snel over het hoofd. De andere winterjuffer, de noordse, is een zeldzaamheid. Ze planten zich voort in Noordwest-Overijssel en in het oosten van de Noordoostpolder. Maar als in het najaar de dagen korter worden, gaan ze op reis. Dan kunnen ze tientallen kilometers vliegen en eindigen ze op heideveldjes in Drenthe en Zuidoost-Friesland. Daar brengen ze de winter door en in het voorjaar vliegen ze weer terug om zich voort te planten.

Over de overwinterende dagvlinders is recent al een serie Nature Today-berichten verschenen. De vier soorten zijn weggekropen, maar kunnen ook incidenteel nog wel tevoorschijn komen en ook in december zou je zomaar een dagpauwoog of citroenvlinder tegen kunnen komen. Nachtvlinders zijn er zeker nog en een aantal soorten is juist nu actief en te vinden. Vorige week was de week van de kleine wintervlinder en die is nu op haar top. Ook een paar andere spanners wordt nu regelmatig gemeld. Ze worden gevangen in de vlindervallen die we gebruiken voor onderzoek aan nachtvlinders, maar ook komen ze wel op verlichte ramen of op reclamezuilen zitten. Een andere onderzoeksmethode is stropen of smeren, en ook daarmee kun je nu wel vlinders te zien krijgen. Zo is de bosbesuil verspreid door het land aanwezig en ook de zwartvlekwinteruil breidt zich steeds verder uit en wordt nu ook in Noord-Nederland wel gevonden. Op de echte vlindertijd moeten we een aantal maanden wachten, maar als je goed je best doet, is er wel degelijk van alles te vinden.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting (leadfoto: bruine winterjuffer)