Vlinderdag op 5 maart gelukkig weer met ‘echte’ mensen!

In 2020 was de Vlinderdag ook live, net een week voor de lockdown. Nu is het gelukkig net na de versoepeling. Dit betekent dat we met echte mensen live in de Junushoff de dag zullen houden. Het programma bestaat uit presentaties en in de wandelgangen en in de pauzes en na afloop is er ruim tijd om elkaar weer eens te spreken en om de stands te bekijken van De Vlinderstichting en andere organisaties die zich met vlinders, libellen en natuur in de ruimste zin van het woord bezighouden. Tot drie weken geleden gingen we nog uit van een online bijeenkomst, maar zodra we besloten tot een live bijeenkomst stroomden de aanmeldingen binnen. Er is wel een maximum aantal deelnemers, zodat er niet gewerkt hoeft te worden met testen voor toegang. Dit betekent dat er niet meer dan vijfhonderd mensen aanwezig kunnen zijn. Voor diegenen die achter het net vissen, maar ook voor vlinder- en libellenliefhebbers die de dag liever thuis vanachter de PC bijwonen, is de hele dag ook online te volgen. Het programma is opgedeeld in drie blokken.

Terugkijken en vooruitzien

Vlinderstichtingcollega Michiel Wallis de Vries is de afgelopen tien jaar hoogleraar ‘Bescherming van insecten’ geweest op de WUR. Op de Vlinderdag zal hij terugkijken op die periode.
Er zijn twee jubilea te vieren, want het libellenmeetnet en het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM) bestaan beide 25 jaar. In die 25 jaar zien we bij de libellen sterke veranderingen. Er zijn soorten die enorm zijn toegenomen, maar ook libellen, met name die van heide en vennen, die buitengewoon sterk zijn achteruitgegaan. Dankzij honderden vrijwillige tellers hebben we harde cijfers over die ups en downs en Gerdien Bos zal die nader toelichten. In het NEM worden, naast vlinders en libellen, ook andere soortgroepen onderzocht. Chris van Swaay zal ingaan op overeenkomsten en verschillen tussen de soortgroepen. Roy van Grunsven zal vooruitkijken naar welke uitdagingen er de komende tijd liggen voor zowel libellen als dag- en nachtvlinders. Na de presentaties zullen de sprekers, onder leiding van de dagvoorzitter en directeur van De Vlinderstichting, Titia Wolterbeek, nog vragen beantwoorden en onderling in discussie gaan.

Onderzoeken, nu en in de toekomst

De tijd dat het onderzoek aan vlinders en libellen slechts bestond uit het vangen en prepareren ligt al ver achter ons. Door de technische ontwikkelingen en door de optische en digitale mogelijkheden zien we een enorme toename aan data. Er zijn andere methodes beschikbaar en daardoor kunnen nieuwe vragen beter worden beantwoord. Zo is er de laatste jaren een enorme toename van nachtvlinderonderzoek. Bart van Camp, een Vlaamse nachtvlinderaar, is daar intensief mee bezig. Hij heeft als missie om de nachtvlinders zoveel mogelijk onder de aandacht te brengen. Daarvoor heeft hij hele fraaie methoden ontwikkeld die hij op de Vlinderdag met ons zal delen. Losse waarnemingen zijn prachtig en de gegevens uit het meetnet zijn nuttig, maar een nieuwe methode, de ‘kwartiertellingen’, combineert de voordelen van beide methoden. Cristina Sevilleja legt uit hoe dat werkt (in het Engels). Radar wordt al wel veel gebruikt in vogelonderzoek, maar kan die ook nuttig zijn voor insectenonderzoek? Hans van Gasteren zal een tipje van de radarsluier oplichten. Tot slot van het tweede blok zal Irma Wynhoff u meenemen op een zoektocht naar een uitgestorven vlinder. Zal ze deze vinden?

Genieten en beschermen

Het laatste blok staat in het teken van genieten en beschermen. Annette van Berkel, die ook al een prachtige openingsfilm verzorgt, zal live commentaar geven bij een film over libellen in je tuin. Welke soorten kom je daar tegen, hoe leven ze en hoe kun je zorgen dat je tuin nog veel geschikter wordt? Ook Laura Peters zal een film vertonen, maar zelfs de organisatie mag nog niet weten waarover die gaat. Spannend dus! Twee grote projecten waarin De Vlinderstichting actief is komen ook in dit blok aan de orde. Albert Vliegenthart gaat in op ‘Onder het maaiveld’. De bodem is de basis van alle leven en door meer aandacht te geven aan de bodem kan de achteruitgang van veel natuurwaarden een halt worden toegeroepen. Boven het maaiveld liggen er grote kansen voor biodiversiteit in de grote oppervlakte bermen en groenstroken in ons land, mits deze op de juiste manier worden beheerd. Het keurmerk ‘Kleurkeur’, dat De Vlinderstichting in 2019, samen met Groenkeur, in het leven heeft geroepen, zorgt daarvoor. Anthonie Stip, een van de initiatiefnemers, zal ingaan op het keurmerk en wat er al is bereikt voor vlinders, bijen en biodiversiteit in de bermen. De dag wordt afgesloten met een borrel, maar daaraan voorafgaand is er nog een presentatie met schitterende foto’s van dagvlinders. Vlinders die (sterk) zijn achteruitgegaan komen langs, maar ook soorten die het juist heel goed doen de laatste jaren.

Via het formulier op de website van De Vlinderstichting kunt u zich opgeven voor deze dag en kunt u aangeven of u er online bij wil zijn of dat u naar Wageningen komt. Deze laatste optie vervalt als er vijfhonderd deelnemers zijn.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting