Zoogdierbescherming: beter een goede buur…

Begin januari zijn vrijwilligers van de Zoogdiervereniging afgereisd naar het westen van Polen voor een internationale samenwerking in vleermuisbescherming. Het ging om een grootscheepse inventarisatie van winterslapende vleermuizen in een 32 kilometer lang ondergronds gangenstelsel. Bovengronds staan enorme bunkers waarvan een deel verbonden is met het op 40 meter diepte liggende gangenstelsel. Voor vleermuizen zijn deze plekken ideaal om te overwinteren. Het klimaat is stabiel met temperaturen tussen de 6 en 10 graden Celsius, er heerst een hoge luchtvochtigheid, het is er aardedonker en boven alles: het is er veilig. Vleermuizen mogen tijdens hun winterslaap namelijk niet worden verstoord.

In het ondergrondse stelsel is de vale vleermuis (Myotis myotis) veruit de meest getelde van de twaalf vleermuissoorten die zich daar in de winter bevinden. Het totale aantal getelde vleermuizen in het stelsel kwam dit jaar op 39.125 individuen. Zo'n hoeveelheid vleermuizen tellen en identificeren kan alleen worden gedaan met een team van experts. Het belang van internationale samenwerking werd benadrukt toen één van de onderzoekers de ring aflas bij een vale vleermuis. Zo’n ring is vergelijkbaar met een vogelring. Het unieke nummer op de ring maakt de vleermuis herkenbaar als individu. De bewuste vleermuis had de ring in Duitsland gekregen. Dit betekent dat de vleermuis die gedurende een lange periode van het jaar een rol speelt in het ecosysteem in Duitsland, overwintert in Polen. Zorgt men in Polen niet goed voor de winterslaapplek? Dan heeft dat dus meer dan 100 kilometer verderop over de grens effect.

De vale vleermuis is met een spanwijdte tot 43 centimeter de grootste soort die we in Nederland kunnen tegenkomen en bijna de grootste van Europa (alleen de grote rosse vleermuis (Nyctalus lasiopterus) is groter). In Nederland is het echter een zeer zeldzame vleermuis. Het aantal waarnemingen van vale vleermuizen tijdens de NEM wintertellingen, het Nederlandse monitoringsprogramma voor winterslapende vleermuizen, lag de afgelopen jaren tussen de 40 en 60 individuen.

De waarnemingen komen vooral uit het zuiden van het land, met name uit de Limburgse mergelgroeves. Slechts een handjevol waarnemingen wordt daarbuiten gedaan. Het was daarom een enorme verrassing voor vleermuisonderzoekster Marjolein van Adrichem toen zij in januari in het zuiden van provincie Utrecht een vale vleermuis aantrof tijdens onderzoek in overwinteringslocatie.

Meer informatie

• BatLife Europe, waarbij veel Europese vleermuis- en natuurorganisaties zijn aangesloten, heeft dit jaar uitgeroepen tot het jaar van de vale vleermuis. Lees er meer over op de Engelstalige website van BatLife Europe.
• Wil je meer weten over vleermuizen, of wat de Zoogdiervereniging doet voor wilde zoogdieren? Bekijk dan de vernieuwde website! 

Tekst: Erik Broer, Zoogdiervereniging
Foto's: Erik Broer (leadfoto: vale vleermuizen in cluster Nietoperek, Polen); Marjolein van Adrichem
Kaart: Zoogdiervereniging