De veldgids voor invasieve bomen en struiken in Nederland

De ontwikkelde veldgids beschrijft 45 soorten bomen en struiken die in Nederland van nature niet thuishoren. Het doel van de gids is om het makkelijker te maken de meest risicovolle en (mogelijk) invasieve planten in bossen goed te herkennen. Om daarbij te helpen beslaat de gids belangrijke kenmerken van deze bomen en struiken, foto’s van blad, bloeiwijze en eventuele vruchten, en bestrijdingsmaatregelen. Ook roepen de experts de hulp in van natuurliefhebbers bij hun strijd.

Schade aan de natuur

In de Nederlandse bossen komen diverse uitheemse bomen en struiken voor. Geïmporteerd of hier gekweekt als sierplant, maar – bedoeld of onbedoeld – in de Nederlandse natuur terechtgekomen. Niet al deze uitheemse planten zijn even gewenst, bijvoorbeeld omdat ze snel vermeerderen en andere (inheemse) soorten verdringen. 

Niet alle soorten uit de veldgids hebben de status van invasieve exoot. De experts hebben op basis van informatie uit Nederland en omringende landen ook een inschatting gemaakt van soorten die reden tot zorg geven. "Soorten die nu nog geen invasief karakter tonen, maar wel in die richting schuiven door hun wijze en mate van verspreiding en hun concurrentievermogen", legt mede-auteur Erwin Al van Staatsbosbeheer uit. 

Ook hebben botanicus Leni Duistermaat, werkzaam bij Naturalis, en onderzoeker Edu Boer, tevens werkzaam bij Naturalis en bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bijgedragen aan de veldgids. Zij kennen het gevaar van invasieve exoten. "Het is belangrijk om de exoten die als risicovol bestempeld zijn op tijd te herkennen," vertelt Boer, "zodat bosbeheerders ze kunnen verwijderen en bestrijden. Hierdoor beperken, of voorkomen we zelfs, schade aan de natuur." 

Iedereen kan helpen

De veldgids is gemaakt omdat herkenning van uitheemse soorten niet altijd gemakkelijk is. "Zelfs niet voor mensen met goede kennis van de inheemse flora", vertelt Boer. In de veldgids genaamd Invasieve houtige planten in Nederland heeft het team 45 soorten(groepen) beschreven. Per soort geven ze informatie over onder andere belangrijke kenmerken, soorten die erop lijken, de actuele verspreiding, de effecten van de soort en hoe de plant te verwijderen is. Boer: "Ook bevat de veldgids veel foto's die het makkelijker maken om een soort te herkennen."

Iedereen kan helpen bij het voorkomen van de verspreiding van invasieve exoten, pleiten de auteurs. "Heb je een soort gevonden die in de veldgids staat? Meld de waarneming op de website Waarneming.nl. Dan komen de gegevens terecht bij de Nationale Databank Flora en Fauna en de NVWA. De waarnemingen helpen ons een scherp overzicht te houden van de verspreiding van - eventuele -  exoten", aldus Boer.

Meer informatie

• De veldgids 'Invasieve houtige planten in Nederlands' is te vinden op de website van de NVWA.
• De NVWA heeft al eerder een vergelijkbare veldgids gemaakt voor invasieve waterplanten, waarin de 22 meest risicovolle uitheemse waterplanten in Nederland worden beschreven. Ook deze gids staat op de website van de NVWA.
• Voor meer informatie over het waarschuwingssysteem voor invasieve exoten van Waarneming.nl kun je terecht op Waarneming.nl/species/exoten/

Tekst: Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), Staatsbosbeheer en Naturalis Biodiversity Center
Foto's: Edu Boer, Naturalis & NVWA (leadfoto: Vijfbladige wingerd, Parthenocissus quinquefolia)