Weinig mensen in Nederland kunnen zeggen dat ze ooit een hermelijn in levenden lijve hebben gezien. Dit komt door hun ‘onzichtbaarheid’, ze zijn flitsend snel en overdag bijna niet te vinden. Dit maakt het in Nederland een relatief onbekende diersoort, terwijl het een echt oer-Hollandse kleine marter is! Vroeger kwam de hermelijn in vrijwel heel Nederland voor, maar de laatste jaren laten een landelijke achteruitgang in de verspreiding van de hermelijn zien.
De hermelijn (Mustela erminea) is één van de kleinste marterachtigen van Nederland. De soort kan voorkomen in verschillende soorten gebieden, waaronder weilanden, kleinschalig cultureel landschap, duinen en langs beken en rivieren in beboste gebieden. Hermelijnen geven de voorkeur aan nattere boven drogere gebieden. In gebieden met meer water komt namelijk hun favoriete maaltje het meest voor: woelratten. Zijn deze niet voldoende beschikbaar, dan staan onder andere muizen en konijnen op het menu. De hermelijn mag dan klein zijn, het is een machtig en behendig roofdier. Ze hebben er geen problemen mee om een volwassen konijn of zelfs een haas aan te vallen, terwijl ze véél kleiner zijn!
Waarom neemt het aantal hermelijnen af?
Hoewel hermelijnen sterke kleine roofdieren zijn, hebben ze het erg moeilijk. Waarom is dat nou eigenlijk zo? Dit heeft er voornamelijk mee te maken dat geschikte leefgebieden voor de hermelijn steeds schaarser worden. Het land wordt steeds grootschaliger ingericht, denk aan woningbouw, meer bedrijventerreinen, drukke verkeerswegen en intensiever gebruik door landbouw. Doordat alles grootschaliger en kaler wordt, is er steeds minder plek voor de hermelijn om dekking te vinden. Zonder dekking van overhoekjes, houtstapels, takkenrillen of dicht struikgewas, is het voor de hermelijn niet interessant om in een gebied te blijven. Niet alleen omdat in grootschalige open landschappen weinig prooien te vinden zijn, maar ook omdat ze met weinig dekking erg kwetsbaar zijn voor predatie door bijvoorbeeld roofvogels of vossen. Verder maken het gebruik van muizen- en rattengif, de afname van de woelratten- en konijnenstand en verschraling en versnippering van het landschap het de hermelijn moeilijk.
Het Jaar van de Hermelijn
In het Jaar van de Hermelijn worden allerlei activiteiten georganiseerd om bekendheid te creëren over de soort en over wat hermelijnen nodig hebben om te overleven in Nederland. Dit jaar worden toegewijde vrijwilligers getraind om effectief te kunnen helpen bij het bepalen van de status van populaties. Ook willen we door middel van het geven van lezingen door heel het land enthousiasme aanwakkeren en de hermelijn zoveel mogelijk bekendheid geven. Daarnaast gaan we met mensen in gesprek over het geschikter maken van leefgebieden. We hopen hiermee meer mensen bewust te maken van de waarde van de hermelijn en bij te dragen aan uitbreiding van zijn leefgebied. Bij ruimtelijke ontwikkelingen en de inrichting van het landschap moet rekening gehouden gaan worden met de hermelijn door de ontwikkelingen af te stemmen op de drie V's: Voedsel, Verbindingen en Verblijfplaatsen.
Meer informatie en meedoen
- Ben je nieuwsgierig geworden of wil je zelf graag actie ondernemen? Neem contact op met de Werkgroep Kleine Marterachtigen.
- Wil je meer weten over de werkgroep? Kijk dan op de website van de Zoogdiervereniging.
- Ben je enthousiast geworden over de hermelijn en wil je een bijdrage leveren aan de bescherming van deze prachtige kleine marter? Meld je dan aan voor de vrijwilligersdag op zaterdag 6 april.
Tekst: Daniëlle Koopman, Werkgroep Kleine Marterachtigen van de Zoogdiervereniging (WKM)
Foto’s: Edo van Uchelen, Marterstichting (leadfoto: hermelijn); Joyce Verschoor, WKM
Logo: Emily Mensink