Gele trilzwam zie je vaak al van ver. Een helder gele of wat oranje vormeloze klodder op een dode tak die op de grond ligt of nog vastzit aan de boom. Meestal groeit hij op een tak van een eik, maar hij kan ook op andere loofbomen voorkomen, zoals wilg of populier. Door regen kan hij verbleken naar een bijna doorschijnend bleekwit en bij vorst verschrompelen tot een onooglijk korstje. Hoewel gele trilzwam het hele jaar te vinden is, zien we ze het meest in de winter. De vruchtlichamen zijn enkele centimeters groot, maar ze kunnen ook wel tien centimeter worden. Gele trilzwam is een zeer algemene paddenstoel die je overal kunt vinden. Trilzwammen zijn een heel diverse groep paddenstoelen en een groot deel ervan leeft als parasiet op of in andere paddenstoelen. Zo ook gele trilzwam. Hij parasiteert op schorszwammen, dat zijn veelal onduidelijke, vaak grijzige, maar soms ook gele, rode of paarse korstjes op dode takken. Het mycelium van gele trilzwam dringt daarbij door in het mycelium van deze schorszwam dat in de tak zit. Op eik parasiteert gele trilzwam op paarse eikenschorszwam. Vaak zie je de vruchtlichamen van beide soorten op een tak zitten, maar dat is niet altijd het geval.
Tot voor kort had gele trilzwam in Nederland het rijk alleen. Maar klimaatverandering heeft roet in het eten gegooid. Vanuit het zuiden dringt een dubbelganger binnen: de gele hersentrilzwam. Deze wordt nu nog het meest in het zuiden en midden van ons land gevonden, maar hij kruipt langzaam maar zeker naar het noorden. Er is al een waarneming uit Groningen. Gele hersentrilzwam is meestal wat matter geel en heeft in het midden rond de aanhechting een stevige, wittige kern. Deze kern zie je nooit bij gele trilzwam. Daarnaast is hij wat compacter. Gele hersentrilzwam parasiteert niet op schorszwammen, maar op gele korstzwam.
Nu is het niet zo simpel als het lijkt: gele trilzwam met een schorszwam, of gele hersentrilzwam met een gele korstzwam op een tak. Op dode takken kunnen namelijk zowel schorszwammen als korstzwammen tegelijk aanwezig zijn terwijl ze niet gelijktijdig vruchtlichamen produceren. Hierdoor kan het lastig zijn te zien welke trilzwam het is. Het blijft daardoor opletten geblazen en, zoals vaak bij paddenstoelen, in het uiterste geval moet de microscoop eraan te pas komen.
Gele trilzwam is een telsoort van het paddenstoelenmeetnet bossen, dat dit jaar 25 jaar bestaat. Het paddenstoelenmeetnet bossen is een toegankelijk meetnet waar iedereen met enige paddenstoelenkennis aan kan deelnemen. Hier vindt u meer informatie over het meetnet paddenstoelen.
| Iedere week staat een plant, dier of schimmel centraal in De week van … Het is een initiatief van SoortenNL, hét kennisnetwerk voor wilde planten en dieren van Nederland. Een netwerk van organisaties die toegepast onderzoek doen en natuurgegevens verzamelen met hulp van duizenden vrijwilligers voor de bescherming van soorten en hun leefgebieden. Met die gegevens ontwikkelen we kennis over de staat van de natuur en verbeteren we beheer, beleid en betrokkenheid. |
Tekst: Alfons Vaessen en Inge Somhorst, Nederlandse Mycologische Vereniging en SoortenNL
Foto’s: Henk Pras (leadfoto: gele trilzwam op paarse eikenschorszwam); Alfons Veassen; Nico Dam