Hoopvol nieuws over saiga-antilopen

Een van de lichtpuntjes is de saiga. Met deze antilope van de steppen in Centraal-Azië, gaat het ondanks de druk van klimaatverandering juist beter.

Saiga's zijn op de Rode Lijst van 'ernstig bedreigd' naar 'bijna bedreigd' gegaan, waardoor deze soort nu minder in de gevarenzone zit. Deze antilopen leven in Kazachstan, Mongolië, Rusland en Oezbekistan. Saiga-antilopes zijn al vaak in hun voortbestaan bedreigd. In het verleden door massale (illegale) jacht, maak ook door besmettelijke ziektes. De hoorns van de mannetjes brengen op de zwarte markt veel geld op. Maar dankzij samenwerking tussen overheden en lokale gemeenschappen, het verbod op legale jacht, intensivering van antistroperijmaatregelen en betere bescherming van het leefgebied zie je dat diersoorten ook weer kunnen terugveren.

Soorten-expert Gert Polet van WWF-NL is al jaren betrokken bij projecten van WWF in de landen waar saiga's voorkomen. Hij reageert opgelucht op het voorzichtige herstel van 'zijn' saiga's. "Deze antilope was heel lang een van de vele vergeten soorten: dieren die met uitsterven worden bedreigd en vrijwel onbekend zijn. Ik heb het juist altijd een intrigerend dier gevonden. De saiga is enorm goed aangepast aan de ruige omstandigheden van de steppen en halfwoestijnen. Zijn kenmerkende snuit heeft wat weg van een korte slurf en die is handig om bij het grazen stof uit je longen te houden. En niet te vergeten zijn rol als grazer in het ecosysteem. Het heeft bloed, zweet en tranen gekost om samen met lokale partners en herders dit magnifieke dier te behouden. En langzaam werpt dit vruchten af."

Spectaculair herstel en impact klimaatverandering

De come-back van saiga’s in Kazachstan noemt WWF spectaculair. Polet: "Het land herbergt 98 procent van alle saiga’s en ook daar stortte de populatie in 2015 in door jacht en ziektes. De overheid nam vervolgens strenge maatregelen. Inmiddels zijn er nu weer tussen de 1,3 en 2 miljoen antilopen, een toename met ruim 1.100 procent! Er zijn steeds meer klachten over saiga’s die de gewassen op het veld opeten. Het is dus nu zaak om een oplossing voor deze conflicten te vinden."

Ondanks het succes blijft WWF ook bezorgd, bijvoorbeeld over de populatie in Mongolië. De saigapopulatie herstelt weliswaar ook hier, maar toenemende droogte zorgt ervoor dat de antilopen vaker niet genoeg vetreserves kunnen aanleggen om de strenge winters door te komen. Ook hier zie je de invloed van klimaatverandering en het belang om de klimaat- en biodiversiteitscrisis allebei aan te pakken.

25 procent zoetwatervissoorten met uitsterven bedreigd

IUCN meldt slecht nieuws over zoetwatervissoorten. Wereldwijd wordt 25 procent van de beoordeelde soorten inmiddels met uitsterven bedreigd. Voor 17 procent van de bedreigde soorten speelt klimaatverandering een belangrijke rol. Denk aan daling van het waterpeil, stijging van de zeespiegel waardoor zout water steeds verder landinwaarts komt en verschuiving van seizoenen. Dit komt bovenop andere bedreigingen zoals vervuiling, dammen en overbevissing. De Afrikaanse karperzalm, een economisch belangrijke soort in Kenia, is op de Rode Lijst van de IUCN van 'minst zorgwekkend' naar 'kwetsbaar' gegaan. Vanwege overbevissing, aantasting van het leefgebied door klimaatverandering en dammen die de toevoer van zoetwater naar het meer verminderen. 

Tekst: WWF-NL
Foto's: Hartmut Jungius (leadfoto: saiga-hoorns); Igor Shpilenok, WWF