Shelters within preference chamber (uniek eenmalig WUR)

Een warmere Waddenzee: lastige keuzes voor vissen

NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee, Wageningen Marine Research
29-NOV-2023 - Voor koudbloedige soorten bepaalt temperatuur hun activiteit en stofwisseling. Als het warm genoeg is, worden ze actief en als het te koud wordt, houden ze zich gedeisd. Maar behalve op temperatuur reageren vissen op meer omgevingsfactoren: bijvoorbeeld de aanwezigheid van beschutting om te schuilen voor predatoren. Wat is belangrijker: een schuilplaats of de juiste temperatuur?

Vissoorten hebben vaak een bepaalde temperatuur waarbij ze het beste gedijen. Klimaatverandering en warmer zeewater hebben daarom direct effect op vissen. Onderzoeker Bass Dye onderzocht nu exact wanneer de vijfdradige meun, een algemene vissoort in de Waddenzee, leefgebieden met schuilplaatsen verlaat als de temperatuur van het zeewater verandert.

De cirkelvormige bak waarin de vissen hun favoriete plek konden zoeken

Cirkelvormig experiment

Dye liet vissen los in een cirkelvormige waterbak waarbij ze konden kiezen tussen verschillende temperaturen variërend tussen 10 en 22 graden. Bij elke temperatuur konden ze zich ook verschuilen in een pvc-buis. Zonder interventies verbleven de vissen in het deel waar het 13 graden was. Nadat de pvc-buis uit dit deel weggehaald werd, schoven de vissen op naar een naburig deel met een andere temperatuur waar ze zich wel in een buis konden verschuilen. Ook daar werd vervolgens de buis verwijderd. De meunen schoven weer een stukje op naar nog warmer water, en verscholen zich in de pvc-buis van het volgende vak.

Keuzes met consequenties

De vissen namen genoegen met temperaturen ver buiten hun voorkeur van 13 graden als ze maar een schuilplek hadden. Maar daar zat wel een grens aan: bij temperaturen van 19 graden en hoger kozen ze uiteindelijk niet meer voor de beschutting van een pvc-buis, maar zochten ze koeler water op.

Dit experiment laat zien dat de vijfdradige meun bij enkele graden opwarming in de Waddenzee graag zal migreren naar koelere wateren, behalve als de verspreiding van schuilplaatsen ze dwingt in de Waddenzee te blijven. Maar daarin schuilt ook een gevaar: het is te verwachten dat ze bij hogere watertemperaturen veel minder goed kunnen groeien, voortplanten en overleven. Vissen die het warmere water voor lief nemen en niet vertrekken uit de Waddenzee, groeien minder goed, zijn dan wellicht minder gezond of krijgen minder nakomelingen.

Eerste stap in groter gedragsonderzoek

Onderzoeker Dye laat in deze studie nu zien wat vissen doen als de Waddenzee warmer wordt. Maar om goed te begrijpen hoe klimaatverandering doorwerkt op het functioneren van vissen, moet deze studie gecombineerd worden met andere studies naar de levensloop, de gezondheid en de voortplanting van Waddenzeevissen.

Om dit object in te laden dien je marketing-cookies te accepteren.

Bass legt in dit korte filmpje uit hoe zijn experiment werkt. Je kan het ook op YouTube bekijken (Bron: Waddenvereniging)

Meer informatie

Tekst: Aaike van Oord, NIOZ, Edward Schram en Ingrid Tulp, Wageningen Marine Research, Bass Dye, NIOZ en Wageningen Marine Research
Foto's: Bass Dye
Film: Waddenvereniging

  

  

Laatste berichten