Toekomst voor zeldzame Zwartblauwe rapunzel en Berghertshooi
FLORONEngelengeduld heeft Rick Goverde (24), student Bos- en Natuurbeheer bij MBO Yuverta in Velp. Tijdens zijn stage bij FLORON werkt hij aan het opkweken en verzorgen van de zeldzame en kwetsbare Zwartblauwe rapunzel (Phyteuma nigrum) en Berghertshooi (Hypericum montanum).
Het voorwerk van Ricks stage is gedaan door vrijwilligers en FLORON-medewerkers. Afgelopen najaar hebben zij de zaden van beide soorten in het veld verzameld en vervolgens ingezaaid in potten in en buiten de kassen van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Een deel van de gekiemde planten is deze zomer verhuisd naar een natuurlijke groeiplek om de genetisch verarmde populaties te versterken, maar in een groot deel van de ingezaaide potjes waren slechts (zeer) kleine kiemplanten te zien, tussen een fors pakket mos. Aan Rick de dankbare opdracht om deze jonge aanwas klaar te maken voor een bloeiende toekomst. De zaden van de Zwartblauwe rapunzels komen van drie natuurlijk groeiplekken en die van Berghertshooi van twee groeiplekken waar de populaties achteruitgaan en er te weinig genetische diversiteit is.
Zwartblauwe rapunzel
“Mijn stage begon met het uitzoeken van hoeveel Zwartblauwe rapunzels er gekiemd waren. In de potjes waren mossen gegroeid en de eerste beukenbladeren waren er al op gevallen. Na het opschonen van enkele potten werd duidelijk dat die laag van mos en onkruid een goed kiembed was, omdat ze de bodem vochtig houden. Alles bij elkaar heb ik 16 kratten met ieder 24 potten geschoond en heb ik honderden kiemplanten gevonden.” Dit waren zowel kleine knolletjes met blad en penwortel als minuscule witte bolletjes die vooralsnog al hun energie in de knol stoppen en niet in de vorming van blad en wortel. Een groot kiemsucces!
Vervolgens heeft Rick de kiemplanten in de volle grond achter de kassen van de Radboud Universiteit geplant zodat ze voldoende ruimte hebben om te groeien tot volwassen planten. “In de natuur groeit Zwartblauwe rapunzel op leemgrond. Om de natuurlijke bodemomstandigheden zo goed mogelijk na te bootsen, heb ik de kiemplanten in een mix van klei en grof zand geplant. Ook de ligging van het kweekbed was belangrijk; halfschaduw met een redelijke beschutting tegen weer en wind.”
Berghertshooi
Hetzelfde heeft Rick gedaan voor de Berghertshooi, dat een gespreid bedje heeft gekregen op het grove zand met een beetje potgrond. Met succes, want de eerste planten bloeien dit najaar al!
Zelf zaden verzamelen voor Het Levend Archief
Na het schonen, verpotten en inpoten van honderden kiemplanten is Rick op pad gegaan om zelf ook zaden te gaan verzamelen van een groot aantal plantensoorten, waaronder Drijvende waterweegbree (Luronium natans), Liggende vleugeltjesbloem (Polygala serpyllifolia), Beenbreek (Narthecium ossifragum), Kleine veenbes (Vaccinium oxycoccos) en nog vele andere.
“Ik vind het fantastisch om mee te kunnen werken aan Het Levend Archief en het voelt als een eer om mee te helpen met het beschermen van de genetische diversiteit van deze geweldig mooie en interessante planten. Al moet ik zeggen dat het uitpulken van de kiemplanten van Zwartblauwe rapunzel wel echt monnikenwerk was, het is het echt waard.”
| Bij Het Levend Archief worden de zaden van de zeldzaamste en meest kwetsbare plantensoorten van Nederland verzameld en opgeslagen om ze veilig te stellen voor de toekomst. Van een aantal soorten worden planten opgekweekt om meer zaden te verzamelen en de genetische diversiteit te behouden en te leren onder welke omstandigheden deze soorten kunnen kiemen. |
Tekst: Rick Goverde, MBO Yuverta; Maik Janssen en Leonie Tijsma, FLORON
Foto's: Rick Goverde (leadfoto: Berghertshooi); Maik Janssen; Baudewijn Odé