Week van de schorpioenvlieg
SoortenNLWat doet zo’n schorpioenvlieg nou de hele dag? Het blijkt dat ze een best interessant leven leiden. Met hun robuuste zuigsnuit schuimen ze de struiken af op zoek naar voedsel. Ze houden het meest van aas. Dode en verzwakte insecten worden gulzig leeggezogen. Ze zijn zelfs erg bekwaam in het plunderen van spinnenwebben! Zelf hebben ze nauwelijks last van het kleverige spinrag. Mochten ze onverhoopt toch vast komen te zitten, dan spugen ze een bruin goedje uit om weer los te komen.
Alle schorpioenvliegachtigen hebben zo’n zuigsnuit. Daaronder vallen ook de hangvliegen, waar recent voor het eerst een exemplaar van in Nederland is aangetroffen, en de sneeuwvlo. De sneeuwvlo is vleugelloos en hipt in de winter rond over onze zandgronden. Een andere groep insecten met een zuigsnuit zijn de 'echte' vlooien, en ook zij kunnen net als de sneeuwvlo goed springen natuurlijk. Genetisch onderzoek heeft aangetoond dat de gelijkenis met sneeuwvlooien niet toevallig is, maar dat vlooien echt verwant zijn aan de schorpioenvliegachtigen.
Schorpioenvliegen zijn geen echte vliegen, want ze hebben twee paar vleugels. Bij de echte vliegen en muggen is het laatste vleugelpaar altijd gereduceerd tot een knopvormige halter. Er zijn maar weinig soorten schorpioenvliegen en daarom mogen ze meedoen met het Grote Gaasvliegenproject van EIS en de Jeugdbonden voor Natuurstudie. Anders vallen ze tussen wal en schip, en dat zou toch zonde zijn. Daarom moedigen we iedereen aan om (goede) foto’s te maken van schorpioenvliegen en deze in te voeren op Waarneming.nl. Zo kunnen we de verspreiding van de soorten goed in kaart brengen. In het kader van een groot digitaliseringsproject van de collectie van Naturalis is al veel bekend over de historische verspreiding van de soorten.
Maar hoe kun je de verschillende soorten schorpioenvliegen herkennen? In de meeste gevallen is op basis van de tekening op de vleugels de soort goed te bepalen. Met een goede foto zal de AI van Waarneming.nl in de meeste gevallen goed zitten. Als je het liever zelf doet, dan kun je de digitale soortzoeker gebruiken. In sommige gevallen zal de vleugeltekening echter geen uitsluitsel kunnen geven, en moet de waarneming ongedetermineerd blijven. Er zijn vijf soorten schorpioenvliegen. Drie algemene, één schaarse op de binnenlandse zandgronden en één zeer zeldzame die alleen in Zuid-Limburg op enkele plekken voorkomt. Die laatste is de bergschorpioenvlieg. Gek genoeg komt de bergschorpioenvlieg in België in grote delen van Vlaanderen voor, zeker niet ver van de Nederlandse grens. Wie vindt de eerste voor Zeeland of Noord-Brabant?
| Iedere week staat een plant, dier of schimmel centraal in De week van de… Het is een initiatief van SoortenNL, hét kennisnetwerk voor wilde planten en dieren van Nederland. Een netwerk van organisaties die toegepast onderzoek doen en natuurgegevens verzamelen met hulp van duizenden vrijwilligers voor de bescherming van soorten en hun leefgebieden. Met die gegevens ontwikkelen we kennis over de staat van de natuur en verbeteren we beheer, beleid en betrokkenheid. |
Tekst: Daan Drukker, SoortenNL en EIS Kenniscentrum Insecten
Foto's: Kars Veling (leadfoto: gewone schorpioenvlieg); Daan Drukker