Meer natuur, beter voor dierenwelzijn: maar boer Gerjo Koskamp kan het niet alleen

Op de Gelderse Natuurmakersdagen op 2 en 3 juni kun je met eigen ogen zien hoe belangrijk dit boerenbedrijf is voor biodiversiteit en landschap.

Er vallen een paar dingen op aan boerderij Ruimzicht in Halle. Varkens liggen in een poel vol modder, kippen scharrelen over het erf. De koeien hebben hoorns… én kalveren. Ook de stieren blijven hier, twee jaar tot de slacht (“als ze zich gedragen”, knipoogt de boer). Er zoemt en kwettert wat.

Een organisch samenspel van dier en natuur, mens en boerderij. Maar niets is hier toevallig. Er zijn zoveel varkens als de boerderij aan reststromen heeft, legt boer Gerjo Koskamp uit, terwijl een beer een paar muffig geworden walnoten kraakt. In de silo’s liggen niet langer kunstmest en sojaschroot opgeslagen, maar rogge van eigen akker: krachtvoer voor het jongvee dat na drie maanden van de moedermelk af gaat en natuurlijk graan voor bakkers uit de regio. De spuit op het erf sproeit preparaten en zeewierextract, voor een gezonde bodem.

Eruit voor een andere blik

Gerjo Koskamp is geboren en getogen op deze boerderij in de Achterhoek. Dan nog een gangbaar bedrijf, zoals dat heet, met koeien zonder kalveren en de varkens in de schuur. In Wageningen, waar Koskamp dierwetenschappen studeert, ziet hij dat het ook anders kan. “Ik was al een natuurliefhebber. In Wageningen zat ik ineens met allemaal gezellige biologie- en milieustudenten in huis. Als je een tijdje in een andere omgeving zit, ga je makkelijker anders kijken.”

In 1996 gaat hij in de maatschap en begint direct met omschakelen. In 2002 wordt hij helemaal biologisch-dynamisch. Dit gaat verder dan biologisch: minder stikstof op de akkers, nog beter voor dierenwelzijn, gericht op het sluiten van de kringloop en het voeden van de bodem. Autonoom werken, met respect voor het dier en het land, het past hem wel.

Ook goed voor mens én natuur

En ook de mens moet daar beter van worden. In de tuinderij tovert tuinder Imke Kuiper de mooiste groenten uit de bodem. Alle producten worden zo min mogelijk bewerkt: in de nieuwe kaaskelder liggen rauwmelkse kazen. Vlees en zuivel vinden via de boerderijwinkel, de markt in Doetinchem, kaasspeciaalzaken en biowinkels van Odin de weg naar een groeiende groep consumenten. Consumenten die zich goed voelen bij de filosofie van de boerderij, die komen voor de smaak, of beide. En die de hogere prijs graag betalen omdat de kalveren nu eenmaal een deel van de winst wegdrinken.

De kalveren worden er sterker van, gelooft Koskamp. En op een biologisch-dynamische boerderij wordt goed voor de bodem gezorgd: zodat deze vruchtbaar blijft, water vasthoudt. Daar profiteren mens en dier van. Én de natuur. De graslanden zijn kruidenrijk, er staan driehonderd knotwilgen op en rond het erf, naast de vele eikjes en elzen. Dit voorjaar plantte hij nog 2,5 kilometer meidoorns, rozen, wilde appels en ligusters, die tot een dichte, bloeiende haag moeten uitgroeien. “Een natuurlijke veekering en hartstikke goed voor de biodiversiteit.”

Midden in de maatschappij

Veehouder, kaasmaker, tuinder, natuurbeheerder, akkerbouwer: Boerderij Ruimzicht heeft het allemaal. Op een manier die allerminst standaard is. Waar veel boeren vrij geïsoleerd op hun erf hun werk doen, kan een biologisch-dynamische boerderij niet zonder omgeving. Hij heeft zijn klanten nodig, die de moeite nemen om naar de boerderij in Halle te komen. De provincie en de gemeente Bronckhorst, die het plantgoed van zijn haag betaalden. En de vrijwilligers, die vervolgens met vereende krachten in drie zaterdagen zesduizend planten in de grond zetten.

En zo is het een bijna dagelijks komen en gaan van hulptroepen. Vrijwilligers die wekelijks meewerken op het erf, en vrijwilligers die de eerste zaterdag in de wintermaanden snoeien, planten, zagen en knotten. Van onschatbare waarde: “Ik werk tachtig uur in de week. Dat is prima, want ik weet waarvoor ik het doe.” En ja, hij hanteert met veel enthousiasme de schop of zaag: “maar dankzij de vrijwilligers kan ik het op die dagen net wat rustiger aan doen. Zonder vrijwilligers lukt het niet.”

Kom meedoen of een kijkje nemen

Lijkt het je leuk om vrijwilliger te worden in Halle? Neem contact op met info@boerderijruimzicht.nl of via Stichting Landschapsbeheer Gelderland.

Op 2 en 3 juni doet Ruimzicht mee aan de Gelderse Natuurmakersdagen. Je kunt je voor een excursie aanmelden tot 30 mei via Gelderland.nl/geldersenatuurmakers.

Over de eerste editie van de Gelderse Natuurmakersdagen

Met de Gelderse Natuurmakersdagen wil provincie Gelderland de twintigduizend Gelderse natuurvrijwilligers en het werk dat ze doen voor het landschap en de natuur in het zonnetje zetten. Zonder natuurvrijwilligers hebben de Gelderse natuur en het landschap het een stuk moeilijker. Er zijn 35 excursies door heel Gelderland, van natuur in de stad tot natuurgebieden. De Gelderse Natuurmakersdagen worden in opdracht van provincie Gelderland georganiseerd door de Zoogdiervereniging, RAVON en FLORON.

Tekst: Provincie Gelderland
Foto's: Boerderij Ruimzicht (leadfoto: boer Gerjo Koskamp en vennoot Jara van Rooij)