Natuurvrijwilligers zorgen voor vliegwiel: patrijzen maken hele landschap mooier

Groot Deunk, zo heten de 4,5 hectaren boerenland. Een ongewoon stukje Achterhoek, want het is gelegen precies op het randje van het Oost-Nederlands plateau. Van de ene naar de andere kant is het hoogteverschil 18 meter. Op het laagste punt komt zelfs kwel naar boven: uniek voor de hoge zandgronden van Oost-Nederland. Hier mag de natuur weer haar gang gaan. Op het natste stukje hebben de eerste orchideeën zich al laten zien. Hoger komen natuurlijke akkers met soorten als vlas en boekweit, voor insecten en akkervogels. Het is een kleinschalig stukje natuurontwikkeling, gelukt dankzij de inzet van heel veel vrijwilligers. Vrijwilligers zoals Herman Simmelink, de jager, die in 2013 vogelaar Frans ter Bogt tegen het lijf loopt.

Naar 15 hectare patrijzenranden

Jager en vogelaar blijken prima door één deur te kunnen, vanwege een gezamenlijke liefde voor de natuur. Ze besluiten een project op te starten voor de patrijs. De schuwe vogel, die nestelt op de grond en baat heeft bij kleinschalig, insectenrijk boerenland, geldt daarbij als indicatorsoort: gaat het goed met de patrijs, dan gaat het goed met heel veel soorten.

Boeren blijken er best voor te porren om een paar verloren hoekjes in te zaaien voor de natuur. Ze genieten ook van de biddende torenvalk boven hun akkers, weet Herman Simmelink. Bovendien nemen de patrijzenvrijwilligers een groot deel van het werk uit handen: “Het gaat vooral om overhoekjes, dat is lastig voor een loonwerker. Wij helpen zaaien. Dat is gunstig voor de boeren, ze houden dan echt iets aan hun vergoeding over. En wij weten dat de randen half april op tijd zijn ingezaaid.”

Ruim tien jaar later hebben de vrijwilligers van Samen voor de Patrijs een heel samenwerkingsverband opgetuigd, waarin ook gemeente, wildbeheereenheid en agrarische natuurverenigingen meedraaien. Boeren zaaien nu 15 hectare aan akkerranden voor patrijzen in, er zijn bloemranden bij 250 particulieren en het aantal broedparen verveelvoudigde van drie naar enkele tientallen. En dat succes smaakt naar meer.

Aan de slag voor Groot Deunk, mét de buurt

Dus als in 2017 het terrein in Barlo vrijkomt, denken de patrijzenvrijwilligers bij zichzelf: "Laten we zorgen dat we het voor de natuur in handen krijgen." Dat lukt, met acht jaar aan goede contacten bij de gemeente op zak. De provincie Gelderland neemt 75 procent van de inrichtingskosten voor haar rekening.

Een project dat tot stand komt met grote betrokkenheid van buurt en buurtschap. Dat is het voordeel van zo’n lokaal initiatief, menen Simmelink en mede-vrijwilliger Herman Rendering: “De lijntjes zijn kort. Dan gaat er even een bericht in de buurtapp of mensen willen komen helpen puinruimen. En dan komen ze allemaal. Met een hark, zoals gevraagd, én allerlei tractors en shovels.” En die betrokkenheid werkt als een vliegwiel. Er zijn buren die op eigen initiatief bankjes timmeren en hagen inplanten. En al die vrijwilligers hangen ook weleens een routebordje elders in de buurtschap recht.

Kom ook genieten van het mooie Achterhoekse landschap

Simmelink en Rendering houden wijselijk hun mond bij de vraag hoeveel tijd deze hobby kost: “Als we dat in 2013 hadden geweten… Maar het is zo’n enorm mooi werk. Vooral omdat mensen ervan genieten: we zien toeristen regelmatig even van de fiets stappen.”

Meer horen en zien van dit kleine stukje Achterhoek? Simmelink en Rendering geven regelmatig excursies. Op 2 en 3 juni doen ze dat voor de Gelderse Natuurmakersdagen. Een afwisselende wandeling: op sommige plekken waan je je bijna in de heuvels van Zuid-Limburg. En wie weet… zijn er zelfs patrijzen te zien.

• Meld je voor 30 mei aan via Gelderland.nl/geldersenatuurmakers.

Over de eerste editie van de Gelderse Natuurmakersdagen

Met de Gelderse Natuurmakersdagen wil provincie Gelderland de twintigduizend Gelderse natuurvrijwilligers en het werk dat ze doen voor het landschap en de natuur in het zonnetje zetten. Zonder natuurvrijwilligers hebben de Gelderse natuur en het landschap het een stuk moeilijker. Er zijn 35 excursies door heel Gelderland, van natuur in de stad tot natuurgebieden. De Gelderse Natuurmakersdagen worden in opdracht van provincie Gelderland georganiseerd door de Zoogdiervereniging, RAVON en FLORON.

Meedoen en meer informatie

• Zelf als vrijwilliger je handen uit de mouwen steken in Aalten? Neem contact op via samenvoordepatrijs@gmail.com. Kijk voor meer informatie op Grootdeunk.nl.

Tekst: Provincie Gelderland
Foto’s: Carla Nijhof; Samen voor de Patrijs