Jong geleerd: samen bomen planten voor bos van de toekomst

Landgoed Het Jagershuis ligt in het Wehlse bos. Dit bos bestaat uit zes verschillende aangrenzende particuliere terreinen, waaronder twee grote landgoederen: Het Jagershuis en Stilliwald. De landgoederen zijn beide lid van Bosgroep Midden Nederland, die helpt bij het beheer en de ontwikkeling van het bos. Deze winter zijn op beide landgoederen samen meer dan tienduizend jonge bomen en struiken bijgeplant. Dit volgde op een aantal maatregelen die eerder al genomen zijn om het bos te revitaliseren en daarmee klimaatbestendiger te maken.

Vele handen maken licht werk

Bij het planten van de laatste lichting boompjes kreeg landgoed Het Jagershuis hulp van ruim veertig leerlingen van groep acht van de lokale basisschool Het Timpaan in Wehl. De kinderen werden begeleid door lokale vrijwilligers; samen hebben ze 450 bomen en struiken geplant.

Een landgoed onderhouden kost veel geld en tijd. Het is dan fantastisch als er vrijwilligers uit de buurt zijn die regelmatig een handje willen helpen. Het Wehlse bos heeft een heel team vaste vrijwilligers: de stichting Vrienden van het Wehlse Bos en Landschap. Na afloop van het planten kregen de kinderen wat lekkers en een heuse oorkonde uit handen van Karen Hollander. Zij vertegenwoordigt de eigenaren van landgoed Het Jagershuis. Ook de vrijwilligers werden goed verzorgd door Karen, die op haar beurt weer werd geholpen door de buurvrouw die op het landgoed woont. Bosrevitalisering met een brede maatschappelijke betrokkenheid!

Bestuurder Karen Hollander: “Het Jagershuis prijst zich zeer gelukkig met deze enthousiaste en goed georganiseerde groep vrijwilligers, die zich ook terdege bewust is van de maatschappelijke invloed door deze Boomplantdag weer nieuw leven in te blazen. Onder begeleiding van Bosgroep Midden Nederland, die het initiatief nam en het plantgoed en de begeleiding verzorgde, was het een hele geslaagde dag."

Noodzaak én mogelijkheden voor bosrevitalisering

Revitalisering van de bossen in ons land is hard nodig. De vitaliteit staat onder druk; op dit moment vooral zichtbaar bij fijnspar, lariks, eik en es. De rijke bodem in de Achterhoek biedt nog veel potentie om op een natuurlijke manier iets te doen tegen de bodemverzuring. Hydrologisch herstel helpt doordat het grondwater mét de bufferende stoffen uit de bodem langer beschikbaar blijft voor de bomen. Door boom- en struiksoorten met rijk strooisel aan te planten, verrijken we de bodem, wat de zogenaamde nutriëntenpomp weer op gang brengt.

Om het Wehlse bos veerkrachtiger te maken werd al eerder de hydrologie verbeterd door verondieping van de twee belangrijkste watergangen en het omhoog brengen van de duikers. Tegelijkertijd werden stukken bos met een monocultuur van fijnspar en lariks, die te lijden hadden gehad van de droogte, vervangen door gemengd loofbos. Een gemengd bos is toekomstbestendiger doordat het minder vatbaar is voor ziekten en plagen.

“Naast de zichtbare schade in het bos is er ook een hoop dat we niet met het blote oog zien”, vertelt regiobeheerder Pieter Westerhof van Bosgroep Midden Nederland. “De pH van de bosbodem is op de meeste plekken veel te zuur. Ook in het Wehlse bos is de zuurgraad in de toplaag gemiddeld 3,5 en deze wordt steeds lager. Een niet-zichtbare sluipmoordenaar. Het inbrengen van rijkstrooiselsoorten moet op de lange termijn bijdragen aan het tegengaan van verdere verzuring van de bodem.”

Verschillende boomsoorten

De variatie in boomsoorten op landgoed Het Jagershuis is groot, maar binnen de individuele bosopstanden is weinig sprake van diversiteit. De afgelopen plantperiode ging een mix van vooral rijkstrooiselsoorten als boswilg, hazelaar, haagbeuk, linde en zoete kers op allerlei plekken de grond in. Soorten die bijdragen aan het verrijken van de bodem en die klimaatrobuust zijn. Pieter Westerhof: “Om vraatschade – vooral reeën houden van jonge blaadjes en knoppen – te voorkomen, zijn alle geplante bomen en struiken voorzien van wildbescherming. In de meeste gevallen is gebruik gemaakt van schilderstape onder de eindknop. De tape beschermt de knop en dit materiaal laat geen plastic in het bos achter. Daarnaast helpt de tape ook om de kloempen snel te herkennen. Je ziet dan waar de jonge aanplant staat en kunt het zo goed monitoren.”

Bijdrage aan de kosten

Om zoiets kostbaars als het planten van tienduizend nieuwe boompjes te kunnen financieren, hielp de Bosgroep Midden Nederland de landgoedeigenaren bij de aanvraag van subsidie bij provincie Gelderland. Zowel Het Jagershuis als Stilliwald kwamen in aanmerking voor subsidie voor revitalisering van bos binnen het Gelders Natuurnetwerk. Door tijdig goed plantsoen te bestellen bij de kweker, kon de aanplant al deze winter gerealiseerd worden.

Bos voor de toekomst

Bomen planten we voor een volgende generatie. Een bekend gezegde uit de bosbouwwereld is dan ook ‘Boompje groot, plantertje dood’. Door de bomen en struiken met de jonge generatie te planten, krijgt het bos betekenis voor de hele buurt, inclusief de kinderen die er nog het langst van gaan genieten.

Tekst en foto's: Bosgroepen (leadfoto: scholieren en vrijwilligers in actie op landgoed Het Jagershuis)