Evenwicht herstellen: methoden voor behoud van mangrove-ecosystemen in het hele stroomgebied

Mangroven vormen ongelooflijk unieke ecosystemen, die in staat zijn hun hele bos over meerdere generaties te verplaatsen om hun favoriete omgevingsomstandigheden te behouden. Gewoonlijk erodeert sediment langzaam van het land en vindt het zijn weg naar het bos. Dit geeft mangroven het materiaal dat ze nodig hebben om nieuw land te vormen. Mangroves filteren het sediment, houden het vast tussen hun wortels en creëren zo langzaam mangroveveen, dat de basis is voor nieuw land.

Langzaam en gestaag

Het vormen van nieuw land moet met mate gebeuren. Wanneer er te veel landsediment tegelijk het bos binnenkomt, kan dit schadelijke gevolgen hebben. Door de mangrovewortels te verstikken en kanalen dicht te slibben, kan dit overtollige sediment binnen enkele jaren snel leiden tot het afsterven van het mangrovebos. Bonaire heeft dit de afgelopen decennia met eigen ogen gezien: de achterlanden van het mangrovebos worden verstikt en de milieuomstandigheden verslechteren totdat de mangroven niet langer kunnen gedijen.

Stroomgebieden

Om dit probleem verder te onderzoeken, hebben onderzoekers van Wageningen University and Research in samenwerking met gebiedsexpert Sabine Engel een analyse gemaakt van de mogelijke erosie in het stroomgebied van Lac Bay. Dit stroomgebied beslaat naar schatting 1600 hectare, wat betekent dat bijna zes procent van het totale eiland afwatert in de richting van Lac Bay. Door informatie te verzamelen over de mogelijke erosiesnelheden, in combinatie met een mini-regensimulator, konden onderzoekers de hoeveelheid afvloeiing van het oppervlak en de potentiële erosiesnelheden in dit gebied schatten. Het doel was om waardevolle aanbevelingen te doen aan beheerautoriteiten over gebieden waarop inspanningen moeten worden gericht om erosie tot een minimum te beperken. Dit draagt bij aan de al beschikbare informatieportfolio op de eilanden, die het nut van sedimentvallen onderzocht en satellietbeelden gebruikte om de rampzalige effecten van dit overtollige sediment op mangroven uit te lichten.

Niet zo makkelijk

Het bleek dat de potentiële erosiesnelheid over het gehele stroomgebied vrij homogeen bleek te zijn. Gezien de minimale hoogteverschillen, gekoppeld aan de uniforme ontbossing, kon niet één bepaald gebied worden uitgekozen als een gebied met een grotere invloed op de andere. Hierdoor ontstaat een ingewikkeld milieuvraagstuk dat grootschalig moet worden aangepakt. Daarom moeten instandhoudingsmethoden voor het hele stroomgebied worden nagestreefd. Dit omvat meer herbebossingsprojecten, verwijdering van wilde grazers in het hele stroomgebied en misschien de ontwikkeling van aarden dammen of sedimentvallen.

Evenwicht creëren

Een gemeenschappelijk thema in de meeste van deze projecten lijkt af te hangen van de noodzaak om het evenwicht te herstellen. Gelukkig kunnen op de natuur gebaseerde oplossingen een deel van de druk wegnemen bij gebiedsbeheerders door omgevingen in staat te stellen interne veerkracht op te bouwen. Hoewel het in principe eenvoudig lijkt, vergen deze oplossingen wel initiële investeringen en soms fundamentele verschuivingen in het gebruik van deze ruimtes door ons als buurtbewoners en bezoekers. Het tot stand brengen van deze balans tussen gebruik en functionaliteit vereist samenwerking van iedereen, maar zou vertrouwen moeten wekken, aangezien de oplossing in onze eigen acties kan liggen.

Meer informatie

•  Bekijk voor meer informatie de volledige studie met behulp van de DCBD.

De DCNA ondersteunt wetenschapscommunicatie en outreach in de Nederlandse Caribische regio door natuurgerelateerde wetenschappelijke informatie breder beschikbaar te maken via onder meer de Dutch Caribbean Biodiversity Database, DCNA’s nieuwsplatform BioNews en via de pers. Dit artikel bevat de resultaten van verschillende wetenschappelijke onderzoeken, maar de onderzoeken zelf zijn geen DCNA-onderzoeken. Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend. DCNA is niet aansprakelijk voor de inhoud en de indirecte gevolgen die voortvloeien uit het publiceren van dit artikel.

Tekst: DCNA
Foto's: Marjolijn Lopes Cardozo (leadfoto: zwarte mangroven); Henkjan Kievit; Lan Remeta