Groene schelpzwammen nu meer oker dan groen

De Groene schelpzwam (Sarcomyxa serotina) is een vrij grote, op loofhout groeiende paddenstoel met hoeden van 30 tot 110 bij 20 tot 90 millimeter die tot laat in januari kan worden gevonden. De steel zit zijdelings van de hoed aan het substraat vast en is bij jonge exemplaren kort en solide met 30 bij 15 millimeter. Soms ontbreekt de steel. Als er nachtvorst is geweest, zoals voor de kerst, dan overleven ze het wel, maar het mooie is er dan wel een beetje vanaf. De frisgroene kleuren die je bij deze soort zou verwachten, worden nu meer bleek geelbruin tot oker. Eerst zijn de jonge vruchtlichamen nog compleet olijfgroen, olijfgrijs tot geelbruin, later alleen olijfgroen aan de buitenrand. Bij de steel blijven ze meestal lang geelbruin of oker. Zeer zeldzaam zijn ze ook te vinden zonder enig spoor van purper- tot olijfkleur. Naar de rand toe worden ze uiteindelijk olijfvlokkig of korrelig, soms zijn ze glad of wollig geel bij de steel. Onder vochtige omstandigheden zijn ze wat kleverig. De sporen meten 4,5 tot 5,5 bij 1 tot 2 micrometer. De plaatjes zijn bochtig en soms wat gevorkt. De aangehecht afgevlakte lamellen zijn in jonge staat saffraan tot oranjegeel, bij het ouder worden, worden ze bleek geelbruin, bleek crèmekleurig met oker tot bleek oranjegeel. De lamelsnede is kleurloos tot geelbruin, soms wat vlokkig tot korrelig.

Lekkerste paddenstoel in Japan

De Groene schelpzwam behoorde nog niet zo lang geleden tot het genus 'Panellus', net zoals de Scherpe schelpzwam (Panellus stipticus). Dit is een bekende algemeen voorkomende schelpzwam in Nederland. De Groene schelpzwam is op DNA-gronden van het genus Panellus overgeplaatst naar het kleine genus Sarcomyxa waarvan tot nu toe maar twee soorten bekend zijn, namelijk onze Groene schelpzwam (Sarcomyxa serotina) en de in Oost-Azië en oostelijk Rusland voorkomende Sarcomyxa edulis (geen Nederlandse naam). Deze laatste soort wordt veel in Japan en China gekweekt op loofhoutsnippers en beschouwd als één van de lekkerste paddenstoelen die er bestaan. Ze staan in Japan bekend onder de naam Mukitake en in China als Yuanmo en Huangmo. Er is recent een succesvolle kweekmethode ontwikkeld in plastic kassen. Bij Sarcomyxa edulis overlappen de hoeden elkaar en deze zijn 30 tot 120 bij 25 tot 100 millimeter groot. De dicht op elkaar staande plaatjes zijn okergeel en aangehecht aan de steel. De sporen zijn glad en amyloïd en meten 4,5 tot 6 bij 1 tot 2 micrometer.

Tekst en foto’s: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging