Onderzoek Vliegenzwam 2022: al meer dan 15.000 waarnemingen

Op 21 september riepen we op om waarnemingen van de Vliegenzwam door te geven. De Vliegenzwam (Amanita muscaria) is een bekende en goed herkenbare paddenstoel: rood met witte stippen. Het is een zogenaamde ectomycorrhiza-soort. Dat wil zeggen dat de schimmel samen groeit met wortels van bomen, waarbij water en suikers worden uitgewisseld en zowel de schimmel als de boom voordeel hebben. De Vliegenzwam groeit vooral samen met berken, eiken en dennen, maar kan ook bij andere loof- en naaldbomen groeien. De soort komt vooral voor op de zandgronden in het midden, zuiden en oosten van het land en in de duinen. Ook in Laag-Nederland komt de Vliegenzwam voor, bijvoorbeeld in wegbermen of parken waar zand is opgebracht. De gegevens van 2022 laten dit beeld ook zien. Op de zandgronden en de in de duinen is hij algemeen en op de klei zeldzaam.

Al meer dan 15.000 waarnemingen in 2022

In 1991 en 2000 zijn er grote publieksinventarisaties geweest van de verspreiding van de Vliegenzwam. Deze inventarisaties waren grote successen die vele duizenden extra waarnemingen hebben opgeleverd.

De herfst van 2022 heeft nu al meer waarnemingen opgeleverd dan de vorige inventarisaties. Op Waarneming.nl zijn tot nu toe ruim 15.000 waarnemingen van de Vliegenzwam gedaan door ruim 4.000 waarnemers. Elke dag komen er 500 tot meer dan 1.000 bij. Een groot succes!

De inventarisatie

Ectomycorrhiza-paddenstoelensoorten, zoals de Vliegenzwam, zijn gevoelig voor verzuring en vermesting. Aan de hand van de nieuwe waarnemingen is het mogelijk om te onderzoeken of de verzuring, vermesting en klimaatverandering het voorkomen van de Vliegenzwam hebben beïnvloed. Wordt de Vliegenzwam nog wel gevonden in bossen, die nu de door bramen en brandnetels overwoekerd zijn? Of alleen nog in schrale bermen, parken en tuinen? Uit de waarnemingen van 2022 blijkt dat de Vliegenzwam vooral in schrale lanen wordt gevonden.

Het is ook interessant bij welke boomsoort de Vliegenzwam voorkomt en hoe groot het aantal vruchtlichamen is. Deelnemers kunnen deze gegevens op Waarneming.nl invullen. Hoe meer specifieke gedetailleerde waarnemingen worden ingevoerd, hoe meer inhoudelijke conclusies over het voorkomen van deze paddenstoelensoort kunnen worden gedaan.

Bij de Vliegenzwam komt de parasitaire boleet Peperboleet (Chalciporus piperatus) voor. Ook waarnemingen van deze zwam zijn welkom voor het project. Interessant is de vraag of bijvoorbeeld het voorkomen van de Peperboleet niet alleen gekoppeld is aan de Vliegenzwam, maar ook aan een boomsoort?

Iedereen kan meedoen met deze inventarisatie en waarnemingen doorgeven. Op de website van de NMV is aangegeven hoe de waarnemingen kunnen worden doorgegeven. Waarnemingen kunnen worden doorgegeven via alle bekende invoerportalen, zoals Waarneming.nl, ObsMapp, ObsIdentify, VERA en Verspreidingsatlas. Op Waarneming.nl is een speciaal invoerformulier aangemaakt. Vergeet niet om informatie over de boomsoort, het habitat en de aanwezigheid van de Peperboleet aan te geven.

Samenwerking

Dit inventarisatieproject is een initiatief van de Nederlandse Mycologische Vereniging en KNNV samen met het IVN en Waarneming.nl.

Meer informatie

• Over het inventarisatieproject.

Tekst: Melchior van Tweel en Herman Sieben, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto’s: Melchior van Tweel
Kaart: Waarneming.nl