Zeldzame Grootsporige schijncantharel in voormalig modderdepot van het Ilperveld

Op een voormalig baggerdepot vonden we enige tientallen exemplaren van de Grootsporige schijncantharel. De locatie is inderdaad drijfnat, gezien het op en neer deinen van sommige delen van het baggerdepot

Beschrijving

De zeldzame Grootsporige schijncantharel (Hygrophoropsis macrospora) heeft een vrij kleine hoed van 1,7 tot 8,3 centimeter breed. De hoed is convex, schotelvormig tot bijna schotelvormig met een ingerolde en vaak enigszins gelobde rand. Het centrum is oker tot iets oranjeoker. Naar de rand toe bijna voelt de hoed glad tot enigszins schubbig, de kleur is bleek okergeel tot geel. De aflopende enigszins vertakte lamellen zijn dik en strogeel met een kleurloze lamelsnede. De steel van 2 tot 5 centimeter is meestal cilinder- tot knotsvormig, en okergeel gekleurd, tot donkerbruin of zwart aan de basis. De geur is niet opvallend en smaak is mild. De sporenprint is opvallend, namelijk wit gekleurd.

 Uit Europa zijn tot nu toe vier Hygrophoropsis species bekend. Er wordt door enkele mycologen geadviseerd dit genus aan een modern onderzoek te onderwerpen. De Grootsporige schijncantharel is niet alleen uit Nederland bekend maar ook uit Engeland en Frankrijk.
De paddenstoel lijkt wat op de algemeen voorkomende Valse hanenkam (Hygrophoropsis aurantiaca), maar wijkt hier vanaf door de meestal okerkleurige hoed en de grotere sporen. De Valse hanenkam heeft sporen van 6 tot 7,5 bij 3,5 tot 4,5 micrometer, terwijl de Grootsporige schijncantharel sporen heeft van 8 tot 10,5 bij 4 tot 5 micrometer.

Voorkomen en groeilocaties

De Grootsporige schijncantharel staat op de Rode Lijst als 'ernstig bedreigd.' De paddenstoel wordt van half augustus tot half november gevonden, op een beperkt aantal locaties verspreid door het land. Volgens de literatuur is deze soort gemeld uit graslanden, vooral van natte hooilanden op voedselarme bodem. Dat verschilt enigszins met de locatie van het Ilperveld, waar deze soort twee keer werd gemeld van een voormalig baggerdepot. Op 29 september 2018 werd de Grootsporige schijncantharel hier voor het eerst  aangetroffen. Enige tientallen meters verwijderd van deze vindplaats werd toen nog een een zeer zeldzame paddenstoel waargenomen: de met uitsterven bedreigde Grote veenmossatijnzwam (Entoloma sphagneti). We hebben er tijdens de excursie nog speciaal naar uitgekeken, maar helaas liet deze soort nu verstek gaan.

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto's: Piet Brouwer (leadfoto: Grootsporige schijncantharel); Martijn Oud