Temperatuur in Tiny Forest op hete dagen wel 20 graden lager dan op straat

Vier jaar lang deed Wageningen Environmental Research samen met zo’n honderd vrijwilligers en studenten onderzoek naar het Tiny Forest-project. Dit project is opgezet door IVN Natuureducatie om kinderen met natuur te verbinden en het verlies van biodiversiteit in het stedelijk gebied een halt toe te roepen. Een Tiny Forest is een dichtbegroeid minibos van ongeveer 250 vierkante meter, waarin maximaal 600 inheemse bomen worden geplant.

Grote temperatuurverschillen

De resultaten bieden hoop voor alle dichtgetegelde steden, die de afgelopen tijd weer flink zuchtten onder de hitte. Om een beeld te krijgen of een Tiny Forest kan bijdragen om hittestress in stedelijk gebied tegen te gaan, werd in 2020 en 2021 bij 11 minibossen in en buiten het Tiny Forest de bodemtemperatuur gemeten. Het verschil bleek vooral in de zomerperiode groot te zijn, waar het op extreem hete dagen kan oplopen tot meer dan 20 graden. Jaarrond ligt de temperatuur in een Tiny Forest zo’n 7 graden lager dan op de straat en in de zomer zo’n 10 graden.

In de versteende stad zorgt naast hitte ook de steeds extremere neerslag voor problemen. Het water kan tijdens hevige buien niet meer worden afgevoerd en door alle verharding ook niet worden opgeslagen in de bodem. Berekend is dat door de 11 onderzochte Tiny Forest ruim acht miljoen liter water is opgevangen tussen moment van aanleg en eind december 2021.

Boost voor biodiversiteit

Met behulp van Citizen Science, wetenschappelijk onderzoek dat met behulp van vrijwilligers wordt uitgevoerd, is geconstateerd dat minibossen veel betekenen voor de biodiversiteit. In totaal werden in alle onderzochte Tiny Forests gezamenlijk maar liefst 1167 soorten planten en dieren waargenomen, exclusief de aangeplante bomen en struiken. Per Tiny Forest werden gemiddeld 270 soorten waargenomen. Naarmate een Tiny Forest ouder en daardoor dichter begroeid wordt, worden er minder spinnen en mieren aangetroffen en meer bodemdieren zoals slakken, pissebedden en regenwormen. De zwarte wegmier is de kampioen van het Tiny Forest, maar onderzoekers zagen ook veel bladluizen en pissebedden. Onderzoeker Fabrice Ottburg benadrukt dat ook deze doodgewone soorten een belangrijke rol spelen. Ottburg: "In een Tiny Forest leven grote populaties van doodgewone dieren. Dit is de onderkant van de voedselpiramide en daar profiteren amfibieën, zangvogels en kleine zoogdieren weer van."

CO₂

Naast de biodiversiteit is de gemiddelde jaarlijkse CO₂-vastlegging bepaald. Die bedroeg 127,5 kilo CO₂ per jaar voor Tiny Forests in de leeftijd van 1 tot 5 jaar. De verwachting is dat dit tot 50 jaar na aanplant zal blijven doorgroeien tot zo’n 250 kilo CO₂ per jaar. Gezien de uitstoot van een gemiddelde mens op aarde (op jaarbasis ongeveer 4,4 ton CO₂) zal een Tiny Forest slechts een kleine bijdrage leveren aan het verminderen van de CO₂-concentratie in de lucht.

In totaal zijn in Nederland tot nu toe zo’n 170 Tiny Forests in de openbare ruimte aangelegd en 90 particulieren plantten er een in de eigen tuin.

Meer informatie

• Rapport Tiny Forests: groene mini-oases in de stad

Tekst: Fabrice Ottburg, Wageningen Environmental Research en Daan Bleichrodt, IVN Natuureducatie
Foto: Fabrice Ottburg (leadfoto: Tiny Forest de Bostimist, aangelegd op het schoolplein van de basisschool De Optimist in de gemeente Almere)