Natuurbrug Zanderij Crailoo: een verbinding voor mens en dier

Infrastructuur vormt een gevaarlijke barrière voor veel diersoorten. Faunaslachtoffers als gevolg van aanrijdingen kunnen een grote invloed hebben op populaties, vooral als het soorten betreft die zich niet snel voortplanten. Om die barrières te slechten en natuurgebieden met elkaar te verbinden, liggen er in Nederland op dit moment ongeveer zeventig ecoducten, waarvan de meeste niet toegankelijk zijn voor recreanten. Natuurbrug Zanderij Crailoo vormt hierop een uitzondering. Dit ecoduct overspant een provinciale weg, een spoorlijn, een spoorproductiebedrijf en verschillende sportclubs. Er loopt een pad voor wandelaars, fietsers en ruiters door een beboste strook, dat intensief wordt gebruikt. De rest van de brug is begroeid met heidevegetatie. Verspreid over de brug liggen poelen, gevoed door regenwater dat van het brugdek afstroomt. Op de zuidhelling is lokaal leem aangebracht voor de flora en insecten die daarvan houden.

Dieren blijven niet weg, maar verschijnen later

Over het algemeen gaan natuurbeheerders ervan uit dat de aanwezigheid van mensen, maar vooral van honden, wilde dieren ervan weerhoudt om een ecoduct over te steken. Maar welke invloed hebben wandelaars, fietsers en ruiters precies op het gebruik door de wilde fauna van ecoducten? Om deze vraag te beantwoorden startte Wageningen UR in 2006 met de monitoring van recreanten en dieren op de Natuurbrug Zanderij Crailoo. Jaarlijks passeren ongeveer 180.000 mensen de brug. De meeste passanten komen in het voorjaar, ’s middags en vooral op zondag. Tegelijkertijd registreerden de cameravallen verschillende wilde zoogdieren: ree, vos, das, boommarter, bunzing, hermelijn, haas, konijn, eekhoorn en egel. De ree was de meest frequente gast, met gemiddeld meer dan 6.000 registraties per jaar. De meeste diersoorten lijken het ecoduct dus niet te vermijden. Er is geen verband gevonden tussen het aantal mensen dat het ecoduct op een dag oversteekt en het aantal dieren dat in de daarop volgende nacht werd waargenomen. Wel verschijnen de dieren op drukke dagen later op de avond. Met iedere toename van honderd passerende mensen op een dag, stellen reeën het gebruik van de natuurbrug met circa een half uur uit.

Elk ecoduct vraagt om maatwerk

Deze resultaten betekenen niet dat elk ecoduct kan worden opengesteld voor recreanten. Voor elke locatie is maatwerk nodig. De lokale omstandigheden verschillen en kwetsbare soorten en gebieden vragen misschien om een ecoduct zonder mensen. Er zijn verschillende verklaringen te geven voor het feit dat het medegebruik van recreanten geen problemen oplevert op de Natuurbrug Zanderij Crailoo. Ten eerste is het ecoduct behoorlijk breed, namelijk 50 meter. Er is dus genoeg ruimte om natuur en recreatie gescheiden te houden. Bovendien is het pad voor recreanten afgezet met een hek en omzoomd door struwelen, waardoor mensen over het algemeen uit de natuurzone wegblijven. Een tweede oorzaak ligt in het feit dat er in het Goois Natuurreservaat niet wordt gejaagd. De wilde fauna is daardoor minder schuw dan in gebieden waar wel wordt gejaagd. Op smallere ecoducten en in gebieden waar de dieren schuwer zijn, is het dan ook niet aan te raden om een pad aan te leggen op het ecoduct.

Meer informatie

• Wil je meer weten over de verbinding van natuurgebieden? Lees dan het Kennisblad Ontsnippering.

Tekst: Sofia Opfer, OBN Natuurkennis
Foto's: Goois Natuurreservaat (leadfoto: Natuurbrug Zanderij Crailoo); Edgar van der Grift