Aangestoken door alle verhalen over vergroenen, wil ik aan de slag in mijn eigen tuin. Ik schreef al eens een rapport over moestuinieren en interviewde een auteur over voedselbossen. Nu wil ik zelf tegels wippen: een terras van zes vierkante meter vervangen door mijn eigen voedselbos. Practise what you preach. Mijn man zegt: “Laten we de tuin dan gelijk helemáál aanpakken. Mooiere tegels, het terras ophogen en een groen dak op de schuur!” De moed zinkt me in de schoenen. Dan moet er een plan komen, een offerte van een tuincentrum en een planning. En ík moet dat regelen! Daar heb ik helemaal geen zin in en bovendien geen tijd voor. Verbeten denk ik: “Nou ja! Mag ik niet eens wat bloemetjes in mijn eigen tuin zetten?!”
Fluweelzachte frambozen
We komen erop uit dat ik tenminste een plan maak. Een plattegrond van de tuin en een plantenplan. Een beetje mopperend denk ik bij mezelf: “Waarom eigenlijk? Die tegels moeten er gewoon uit!” Ik google wat en kom fancy ontwerpprogramma’s tegen. Maar nee, ik hou het simpel: ruitjespapier uit het wiskundeschrift van mijn zoon en met de rolmaat de tuin in. Een beetje op gevoel maak ik de plattegrond, waar ik met enige fantasie de tuin in herken. Dan pak ik het boek Voedselbos en kijk welke planten ik wil. Nu word ik toch enthousiast! Die namen alleen al: moerbei, viooltje, framboos... Ik voel de fluweelzachte frambozen haast al in mijn handen.
Begin gewoon: tegelwippen is leuk!
Als ik op een dag helemaal vast zit in mijn werk, pak ik de schop uit de schuur. Ik heb geen idee wat we met de tegels gaan doen, maar ze moeten er in elk geval uit! Ik wrik de schop onder de eerste tegel. Het is een beetje lastig om die eerste te pakken te krijgen, maar daarna gaat het als een trein. Hup, schop klein stukje onder tegel schuiven, steel naar beneden duwen en de tegel komt soepel omhoog. De tegels zijn zwaar, maar het lukt me om ze op een stapel te leggen. En door naar de volgende. Dit is superfijn. Mijn zoons komen helpen en ik denk: “Goed voor later, hopelijk bestraten zij hun tuin in de toekomst dan ook niet helemaal…!”
Zandbak
Een gele zandvlakte staart ons aan. Dat had ik me nog niet zo gerealiseerd: het bestratingszand moet je grotendeels weghalen en vervangen door vruchtbare aarde (stap 3 van het stappenplan op Tegelwippen.nl). Dan pas kunnen er planten groeien. Maar de jongens vinden het prachtig: even weer in de zandbak spelen, net als vroeger. Ook de poes van de buren gaat er lekker in liggen rollen. Ik herinner me de groene schildpad die we als zandbak hadden op het terras. Het lijkt een eeuwigheid geleden. De tuin groeit met ons mee. We komen een mierennest tegen. Zoon Sem is blij: hij houdt binnenkort een spreekbeurt over mieren en zoekt nog foto’s. Hij maakt een foto waarop je een rijtje mieren ziet lopen tussen de verschillende ‘kamers’ van het nest. Die krijgt een mooi plekje in zijn presentatie.
Tegels en zand op Marktplaats
Wat te doen met dat zand? Onder de tegels ligt een laag van zo’n twintig centimeter. Dat lijkt niet zoveel, maar over het hele terras gaat het toch om bijna een kuub! Twee derde daarvan moet weg om plaats te maken voor tuinaarde. Samen met Sem breng ik een grote IKEA-tas met zand naar de speeltuin verderop. Een heel gesjouw en daarna heb ik last van mijn rug. Bovendien ziet ons zand er veel grover uit dan dat in de speeltuin. Dat gaat vast opvallen! Een jochie vraagt nieuwsgierig wat we aan het doen zijn. “Volgende keer moeten we ’s nachts gaan, mam!”, zegt Sem. Maar één kuub zand zijn heel veel zakken. Daar is de speeltuin vast niet blij mee en mijn rug zeker niet. Ik zet de tegels en het zand op Marktplaats: gratis ophalen.
Redder in nood
Onze redder in nood meldt zich al na vier dagen. Ongelooflijk! Een man rijdt zijn bus op onze oprit en pakt zijn schop. Hij schept het zand in een grote mand. Dan stort hij het in zijn busje. Ongeveer twintig minuten is hij bezig en ik zie een hoopje ontstaan in de achterbak. Dan de tegels erop stapelen. Het past niet allemaal in het busje. De volgende ochtend haalt hij de rest. Gelukkig: weer orde in de tuin. Door naar de volgende stap!
Tuinaarde storten
Mijn man en ik gaan naar een tuincentrum en bestellen tuinaarde. Ze komen het diezelfde middag nog brengen. Nu geen helpende Marktplaats-man. Wel een aardige tuinman. Ik vraag hem om de aarde op de oprit te storten. De bak van de kiepwagen kiept hoger en hoger en de berg aarde wordt groter en groter. Nu moeten we zelf aan de slag. Met het hele gezin, met emmertjes en opbergbakken. Eéntje schept, de ander brengt het naar de tuin, weer een ander stampt het plat. Voor een tientje krijg ik ook de oudste van zolder. Op een gegeven moment staan we met z’n vieren te stampen en te dansen in de tuin om er zoveel mogelijk grond in te krijgen.
Overschot
Ondanks het stampen houden we acht vuilniszakken met tuinaarde over. Ze staan hopeloos in de weg op ons nu kleinere terras. Er is nauwelijks meer ruimte om de fietsen in de schuur te zetten. En dan komt de folderman ook nog twaalf pakken folders brengen voor het bijbaantje van de oudste. Kortom: een blokkade. Zo komen we de tuin niet meer in of uit! Gelukkig kunnen we een paar zakken bij vrienden kwijt. “Ik zet de rest anders wel op Marktplaats”, roep ik gauw, voordat mijn man de kans krijgt om te klagen.
Duurzaam gekweekte planten
Dan komt het leukste gedeelte. De planten bestellen die ik op het plattegrondje ingetekend heb. Ik heb gehoord dat je het beste duurzaam gekweekte planten kunt kiezen. Anders zijn er bestrijdingsmiddelen gebruikt bij het kweken. Gelukkig zijn er allemaal leuke websites met biologische zaden en planten. En ook het tuincentrum in mijn buurt heeft sinds kort een aantal duurzame gekweekte planten (vanuit de campagne Heuvelrugtuinen).
Ik bestel online een ‘eetbaar bloementuintje’ met daglelie, kaasjeskruid, viooltje, slangenkruid, dropplant en honingmeloensalie. Dat klinkt goed. Er zitten ook zaden van Oost-Indische kers en goudsbloemen bij. Ik koop bovendien een mini-frambozenstruikje en drie mini-appelboompjes. Ideaal, want die worden niet te hoog.
Een geurige doos eetbare bloemen
Een paar dagen later bezorgen ze de doos. Ik maak hem open en ruik de geur van bloemen en aarde. Dat is nog eens leuk ‘unboxen’! Het viooltje is al in bloei. Ik pluk er wat van voor op mijn couscoussalade. Dan gaan de planten de grond in. En ik kijk er tevreden naar, elke keer als ik buiten zit. Veel leuker dan zo’n grijze vlakte. Zeker nu de planten steeds groter worden en bijna gaan bloeien. Een merel pikt zijn maaltje bij elkaar. Ik hoor een hommel en zie een vlinder. Het werkt echt: er is nu meer leven in de tuin! Ze weten ook de planten die ik al had beter te vinden. Dit motiveert me om de tuin verder aan te pakken. Misschien is dat groene dak van mijn man nog niet zo’n gek idee.
Zelf aan de slag?
Ben je geïnspireerd en wil je ook die tegels in je tuin eruit wippen? Kijk op de website Tegelwippen voor tips en een stappenplan.
Meer informatie
- Week van de Groene Tuin
- Doe jij ook mee aan de Week van de Groene Tuin? (Atlas Leefomgeving)
- Voedselbosranden bieden voedsel aan mens en dier (Atlas Natuurlijk Kapitaal)
- Bodem dooie boel? Schijn bedriegt (Atlas Leefomgeving)
- Tegelwippen: maak jouw stukje natuur in de stad (Atlas Leefomgeving)
Tekst: Dieneke Schram-Bijkerk, Atlas Leefomgeving
Foto’s: Hans Dekker (leadfoto: framboos), Saxifraga; Fir002, Wikimedia Commons; Dieneke Schram-Bijkerk, Atlas Leefomgeving