Tegelwippen: maak jouw stukje natuur in de stad

Vorig jaar ging Mark van Heukelum al actief aan de slag met tegelwippen. Hij haalde samen met zijn vriendin en drie kinderen vier tegels uit zijn voortuin. En verwijderde vijftien tegels uit zijn achtertuin in de Utrechtse wijk Pijlsweerd. De stenen in de voortuin maakten plaats voor een mooie geveltuin. En de vrijgekomen ruimte in Marks achtertuin is nu gevuld met verschillende soorten planten. Mark vertelt dat hij als ecoloog geïnteresseerd is in biodiversiteit en natuur in de stad: “Ik ga daarom graag zelf aan de slag om onze tuin te vergroenen.”

Hoe groen is Marks leefomgeving?

Wij bekijken zijn woonplek op Check je plek. Wat blijkt? Een rode smiley voor groen en zomerhitte. Mark vertelt: “Ik herken die score. Als wij op een zomerdag de stad inrijden, merk je dat het echt een paar graden warmer wordt.” Kies je als stedeling dan altijd voor een ongezonde woonplek? Nee. Mark legt uit: “Je kunt niet makkelijk je buurt veranderen. Maar bijvoorbeeld wel je eigen tuin of balkon nog groener, klimaatbestendiger en gezonder maken!”

Dat smaakt naar meer groen

“Groen brengt naast verkoeling ook meer leven in onze tuin”, vindt Mark. Dat smaakt volgens hem en zijn gezin naar meer! Mark vertelt: “We hebben daarom nu ook een groen blijvende klimmer als gevelbekleding aan de buitenkant van ons huis. Inmiddels is deze doorgegroeid tot de tweede verdieping. En dat ziet er gaaf uit!” Mark heeft ook eetbaar groen in de achtertuin. “We genieten van druiven, bramen en frambozen. Vorig jaar leverde dat twaalf flessen druivensap op. De kinderen vonden het geweldig. En ik ook!” 

Alleen het dak miste nog groen. Mark heeft daarom sinds kort een groen dak op de schuur en de uitbouw. Hij legt uit: “Het was een straatinitiatief. Samen met andere buren met platte daken kregen wij hiervoor subsidie van de gemeente Utrecht. We hebben het zelf aangelegd. Het was even sjouwen, maar absoluut niet ingewikkeld. Binnen één dag lag het erop!”

Geuren, kleuren en genieten in de tuin

Mark vertelt: “Ik geniet na alle veranderingen nu zoveel meer van mijn tuin! Het meest blij ben ik met mijn gewipte tegels tijdens deze lentedagen. Van spriet tot struik, het groeit en het bloeit. Die geuren en kleuren heb je met stenen niet. Ook zorgt mijn geplante blauwe regen voor meer schaduw. Tijdens de warme zomerdagen is het in onze achtertuin daardoor beter te vertoeven.”

Ondanks dat Mark in de stad woont, heeft hij nu zijn eigen stukje natuur. “Wij hebben nu regelmatig bezoek van een egel, verschillende insecten en tellen zes extra soorten vogels bij de jaarlijkse vogeltelling. Hoe leuk is dat! Op naar nog minder steen, meer experimenteren met geveltuinen en meer plekjes voor vogels en vleermuizen.” Mark zou iedereen willen aanraden om mee te doen aan het NK Tegelwippen. “Het kost maar een paar tegels en je krijgt er een enorme groenbeleving voor terug.”

Tegels eruit en de juiste plantjes erin

Wil je net zo’n groene tuin als Mark? Ga aan de slag met Tinka Chabot. Zij mocht zich een jaar lang de duurzaamste hovenier van Nederland noemen. Zij houdt bij haar manier van werken rekening met het milieu. Dat betekent elektrisch gereedschap, materialen uit de omgeving en het juiste groen op de beste plek. Vooral dat laatste is voor veel mensen een uitdaging. Daarom deelt Tinka graag wat tips voor de tegelwippers van 2021. Tinka licht toe: “Het klinkt heel makkelijk. Tegel eruit, plant erin. Maar zo simpel is het niet. Want je moet wel nadenken over wat je erin plant en hoe!” 

Tip 1: de juiste grond

Je hebt de tegel verwijderd en nu? “Om planten in leven te houden, moet je eerst iets aan de bodem doen”, stelt Tinka. “Onder bestrating ligt vaak geel zand zonder voeding. Hierdoor is het bodemleven verdwenen. Verwijder het zand en bewaar het in een lege zak of emmer. Maak daarna de ondergrond los met een woel- of spitvork. Op die manier breng je alvast zuurstof in de bodem. Vermeng nu één deel van het zand met twee delen bemeste tuinaarde.” Volgens Tinka gaat het hier bij veel mensen vaak fout. Ze legt uit: “Het is heel belangrijk om niet alleen maar bemeste tuinaarde te gebruiken. Veel planten worden dan slap, lang en gevoelig voor ziektes. Oftewel ze exploderen door een teveel aan voeding.”

Tip 2: de juiste plant

“Het is belangrijk om planten af te stemmen op de grond van jouw tuin”, legt Tinka uit. “Planten die van kleigrond houden, zet je niet op zandgrond en andersom! Loop je in de plantenwinkel? Kijk dan ook naar de hoeveelheid zonlicht die jouw toekomstige plant nodig heeft. Heb jij bijvoorbeeld een schaduwrijke tuin? Zoek dan planten die van schaduw houden. Doe je dat? Een grote kans dat jouw plant het lang volhoudt.”

Tip 3: goed water geven

Planten water geven, is ook een kunst. Hoe kun je dat het beste doen? Tinka: “Zorg dat het water uit de sproeikop vanuit je gieter omhoog stroomt. Zodat het eruit ziet als een zacht regenbuitje. Als je met een dikke straal water geeft, slaat de grond dicht en zit er geen zuurstof meer in de bodem. Geef je plant niet elke dag water, dan verzuipt hij. Een goede check is om met je vinger een geultje in de bodem te maken. Wordt de aarde donkerder als je lager komt? Dan zit er ruim voldoende water in de bodem. Geef je plant dan geen water.”

Hoe groen is jouw tuin?

Hopelijk hebben het verhaal van Mark en de groene tips van Tinka gezorgd voor inspiratie voor jouw lentetuin. Ontdek op de Atlas Leefomgeving hoe groen jouw buurt is. Lees ons vorige artikel over het NK Tegelwippen. En draag zelf jouw 'plantje' bij! Veel tuinplezier gewenst.


Tekst: Stephanie Wesselink, Atlas Leefomgeving 
Foto's: Mark van Heukelum; Tinka Chabot 
Kaart: Atlas Leefomgeving