Snelle spitssnuitdolfijn jaagt met bijzondere jachtstrategie in de diepzee

Spitssnuitdolfijnen zijn zeezoogdieren die recordbrekende duiken kunnen maken waarbij ze lang hun adem inhouden. Ze jagen op diepzee-inktvissen en vissen op diepten van één of zelfs meerdere kilometers, tijdens duiken van een uur.

Met nog vijftien andere soorten spitssnuitdolfijnen is het geslacht Mesoplodon het grootste geslacht van walvisachtigen. Omdat ze zich maar zelden aan het zee-oppervlak vertonen, omvat het ook enkele van de minst bekende zeezoogdieren. In de afgelopen dertig jaar zijn zelfs drie nieuwe soorten van deze neushoorngrote dolfijnen ontdekt. De meeste Mesoplodon-soorten lijken fysiek sterk op elkaar, en er wordt aangenomen dat het allemaal gespecialiseerde diepzeeroofdieren zijn. Bovendien komen ze vaak voor in hetzelfde gebied en jagen ze op vergelijkbare diepten. Dit roept bij biologen de vraag op hoe ze concurrentie om dezelfde prooi kunnen vermijden.

Biologgers

Eerder is het bij een paar andere soorten uit deze groep van spitssnuitdolfijnen gelukt om apparaatjes genaamd biologgers met een zuignap op hun rug te bevestigen. Dit leverde biologen waardevolle informatie op over hun manier van leven. Spitssnuitdolfijnen blijken doorgaans een energiezuinige levensstijl hebben: ze kunnen hun extreem diepe duiken maken door middel van langzame, energiebesparende zwemstijlen en jachtstrategieën.

Na jaren van inspanning zijn wetenschappers uit Nederland en Denemarken er nu eindelijk ook in geslaagd om voor het eerst biologgers te plaatsen op de rug van twee Noordzee-spitssnuitdolfijnen. De apparaatjes registreerden gedetailleerde informatie over de duik-, bewegings- en echolocatiestrategie van deze extreem schuwe dieren, waardoor voor het eerst hun foerageergedrag (voedsel-zoekgedrag) in detail kon worden bestudeerd.

Om dit object in te laden dien je marketing-cookies te accepteren.
Spitssnuitdolfijnen bij de Azoren (Bron: M.G. Oudejans @Kelp Marine Research)

Verbazing

Het onderzoek werd geleid door Fleur Visser van de Universiteit van Amsterdam (UvA) en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Tot grote verbazing van het onderzoeksteam verschillen de Noordzee-spitssnuitdolfijnen in hun zwem- en jachtstrategie sterk van verwante soorten. Visser, hoofdauteur van de nu verschenen wetenschappelijke publicatie over de dieren vertelt: "Hoewel deze spitssnuitdolfijnen jagen op een vergelijkbare diepte als verwante soorten, namelijk zo’n 800 tot 1300 meter, zwemmen en jagen ze consequent veel sneller en maken ze kortere diepe duiken. Ze echoloceren ook met een hogere snelheid en met klikken met een hogere frequentie."

Volgens Visser en haar teamgenoten betekent deze eerste waarneming van een 'snelle' spitssnuitdolfijn dat de soorten uit het geslacht Mesoplodon gebruik maken van een grotere diversiteit aan diepzee-niches dan tot nu toe werd vermoed. De diepzee is een rijk en divers jachtgebied voor de zeezoogdieren, die naar nu blijkt een breder scala aan gespecialiseerde strategieën hebben ontwikkeld om het te kunnen exploiteren dan voorheen bekend was. De biologen vermoedden daarnaast dat door hun afwijkende en snellere levensstijl Noordzee-spitssnuitdolfijnen waarschijnlijk ook anders reageren op door mensen veroorzaakte geluiden, zoals dat van schepen, dan hun langzamere zustersoorten.   

Meer informatie

• Artikel Sowerby’s beaked whale biosonar and movement strategy indicate deep-sea foraging niche differentiation in mesoplodont whales

Tekst: Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica (IBED) en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ)
Foto: Kelp Marine Research
Film: M.G. Oudejans, Kelp Marine Research