Het meerbericht: de verwachting voor veilig zwemwater

Tijdens het zwemseizoen van 2022, van mei tot en met september, worden er metingen uitgevoerd in het Wylerbergmeer in Gelderland, vlakbij de Duitse grens. Dit gebeurt met een meetboei in het water voor de blauwalgen en met een weerstation op het land. Eigenaar Leisurelands is enthousiast over het project en stelde het meer beschikbaar voor de onderzoekers.

Blauwalgen

Blauwalgen zijn microscopisch kleine organismen die overal ter wereld voorkomen in zoet water. Overmatige groei van blauwalgen is een teken dat het niet goed gaat met de waterkwaliteit, en met de natuur die daarvan afhankelijk is. Sommige blauwalgen maken gifstoffen aan, waardoor ze een risico vormen voor de gezondheid van mens en dier.

Door klimaatverandering stijgt de temperatuur, en daardoor ook de kans op overlast door blauwalgen. Als er heel veel blauwalgen zijn (bij een zogenaamde ‘blauwalgenbloei’), kan er niet meer gezwommen worden. Mensen kunnen maag- en darmklachten krijgen; voor huisdieren kan blauwalg nog schadelijker zijn.

"Blauwalguitbraken nemen toe in aantal en omvang door teveel voedingsstoffen in het milieu", zegt NIOO-onderzoeker en blauwalgexpert Dedmer van de Waal. "Klimaatverandering zal dit naar alle waarschijnlijkheid alleen maar verder versterken. Tegelijkertijd is er juist meer behoefte aan verkoeling. Met onze kennis willen wij als wetenschappers bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen. Het project, dat we Meerbericht gedoopt hebben, is daar een mooi voorbeeld van."

Pluimverwachting

Naast de weersverwachting en de verwachte blauwalgenoverlast, wordt ook de onzekerheid van de verwachtingen meegenomen. Net als bij 'gewone' weersvoorspellingen wordt de onzekerheid groter naarmate de termijn waarover de verwachting gaat langer wordt. In weerberichten wordt die onzekerheid vaak gevisualiseerd met een 'weerpluim': een gekleurd vlak om de verwachte temperaturen heen. Hoe groter de onzekerheid, hoe breder de pluim. Zo'n pluim vind je ook in het 'meerbericht'. 

"Die onzekerheid in de blauwalgverwachting is het unieke van ons project", geeft Peter Siegmund van het KNMI aan. "De blauwalgverwachting met pluim maken we zichtbaar in een dashboard, waar de waterbeheerder in één oogopslag moet kunnen zien hoe de vlag erbij hangt." Het dashboard zorgt ervoor dat de waterbeheerder beter het risico op overlast door blauwalgen kan bepalen en daarbij effectiever het water kan gaan controleren. Hierdoor kan het zwemwater meteen open als zwemmen weer veilig is. Op deze manier geeft het water zo vaak als mogelijk de verkoeling waar we juist in een warmer klimaat behoefte aan hebben.

Wylerbergmeer 

Al jarenlang wordt het Wylerbergmeer geplaagd door te grote hoeveelheden blauwalgen, waardoor zwemmen niet altijd mogelijk is. De laatste jaren zijn blauwalgen op diverse manieren aangepakt, maar helaas tot nu toe zonder het gewenste resultaat.

Voor Leisurelands, als eigenaar van Wylerbergmeer, is het van groot belang dat dit probleem duurzaam wordt opgelost. "Uiteindelijk willen we natuurlijk geen overlast meer hebben van blauwalgen op Wylerbergmeer, we helpen de wetenschap graag door ons Wylerbergmeer ter beschikking te stellen", aldus Kees Rutten van Leisurelands.

Tekst: Leisurelands en NIOO-KNAW
Foto's: Leisurelands