Otter vastgelegd op nieuwe locatie in Amsterdam
ZoogdierverenigingDe terugkeer van de otter in Noord-Holland
Dankzij geslaagde herintroductie en grootschalige verbetering van leefgebied en waterkwaliteit is de otter alweer een aantal jaren terug in Nederland. De otter was in 1988 uitgestorven in Nederland door jacht, vervuiling, aanrijdingen en verlies van leefgebied. In 2002 is gestart met de herintroductie in het Nationaal Park Weerribben-Wieden. Inmiddels wordt de otterpopulatie geschat op 450 dieren. Een succesverhaal!
Na jaren afwezigheid werd in 2016 een otter in het Naardermeer vastgelegd. De jaren erop is een monitoringsprogramma opgetuigd met twintig wildcamera’s om de otter te volgen in het gebied de Vechtplassen. Dit onderzoek is gefinancierd door de provincie Noord-Holland en uitgevoerd in samenwerking met Natuurmonumenten en vrijwilligers van CaLutra, de otter- en beverwerkgroep van de Zoogdiervereniging.
Sindsdien zijn in de Ankeveense Plassen en het Naardermeer enkele keren otters vastgelegd. Ook worden aan de Noord-Hollandse zijde van de Hollandse Brug in Muiderberg regelmatig spraints (uitwerpselen) gevonden in het kader van het NEM verspreidingsonderzoek Otter. Al deze waarnemingen, aangevuld met de gevonden doodgereden otters in de buurt van Edam, deden al vermoeden dat de otter zich ook in de buurt van Amsterdam zou laten zien. Toch liet de komst van de otter daar nog even op zich wachten.
De otter bereikt Amsterdam
In 2021 is de aanwezigheid van de otter meerdere malen in Amsterdam aangetoond. Zo wordt op het Steigereiland in juni een loopspoor gevonden en worden langs de oevers van de nabijgelegen Diemer Vijfhoek aangevreten vissen en losse pootafdrukken gesignaleerd. Alleen de otter had zich nog niet laten zien. Nadat in de herfst van 2021 de eerste spraints worden gevonden door vrijwilliger Stijn Nollen, zijn in overleg met de beheerders Vattenfall en Staatsbosbeheer wildcamera’s geplaatst. Succes bleef niet lang uit, want de otter heeft zich meerdere keren laten vastleggen op film en foto (zie onderstaande foto).
Dit jaar zijn in het oostelijke deel van Waterland spraints aangetroffen. De verwachtingen waren terecht hoog, want na het plaatsen van wildcamera’s is, zoals gehoopt, een otter op de camera gevonden. De gevonden spraints zijn verzameld en in alcohol gezet en worden in april in opdracht van provincie Noord-Holland op DNA onderzocht.
Knelpunten
Nu er steeds meer otters voorkomen in Noord-Holland, is het belangrijk dat er ook aandacht wordt besteed aan de knelpunten die de otter in zijn voortbestaan hinderen. De belangrijkste doodsoorzaak van otters in Nederland blijkt het verkeer te zijn. In 2019 zijn maar liefst 150 dode otters gevonden, waarvan meer dan 85 procent bevestigde verkeersslachtoffers. Gelukkig zijn er goede mogelijkheden om veilige passages onder wegen te maken, zodat otters en andere dieren niet meer aangereden worden. Zo worden in leefgebieden van otters wegen al aangepast of staat dit op de planning, zoals bijvoorbeeld de ecopassage bij de Maxisweg in Muiden. Maar er zijn toch nog te veel plekken waar otters niet veilig kunnen oversteken.
Natuurlijk is een goede kwaliteit van de leefgebieden belangrijk, met een goede waterkwaliteit, een gezonde visstand en voldoende dekking zoals rietkragen. In het water kunnen ook fuiken een bedreiging zijn voor de otter, waardoor ze kunnen verdrinken. Door het gebruik van visfuiken met een stopgrid kan verdrinking worden voorkomen. Dat is een frame dat ervoor zorgt dat de vissen naar binnen kunnen zwemmen, maar de otters niet.
De vrijwilligers van CaLutra zetten zich in om deze knelpunten verder in kaart brengen om zo een beter en veiliger leefgebied voor de otter te creëren.
Tekst: Martijn Piek (CaLutra), Geert Timmermans & Edo Goverse
Foto’s: Geert Timmermans; Edo Goverse