STONE bestaat 25 jaar

Aanleiding voor het oprichten van STONE was de wens om de vrijwilligers die zich destijds bezighielden met het behoud van de steenuil bij elkaar te brengen in een landelijke werkgroep. Geen overbodige luxe, want de steenuil was in 1994 geplaatst op de Rode Lijst van bedreigde en kwetsbare vogels in Nederland, in de categorie 'bedreigde soort'. 

Doelstelling en missie

De doelstelling en missie van STONE zijn al die jaren onveranderd gebleven: een platform voor het uitwisselen van kennis en ervaring ter bevordering van de bescherming van en het onderzoek naar de steenuil. Daartoe ondersteunt STONE vrijwilligers, maar ook boeren & buitenlui, landschapsorganisaties en overheden, met allerhande praktische informatie zoals een onderzoekshandleiding, een brochure en de ErfWijzer met tips voor verbetering van het leefgebied. Voor het realiseren van de doelstelling werken we al 25 jaar met veel genoegen samen met landelijke organisaties als Vogelbescherming, Sovon Vogelonderzoek en het Vogeltrekstation. 

Groot netwerk

Tegenwoordig zijn er in heel Nederland naar schatting enkele honderden vrijwilligers in touw, verenigd in een netwerk van lokale en regionale (steen)uilenwerkgroepen die een stevige basis vormen voor bescherming en onderzoek ten behoeve van bescherming. 

Vakbond en woningbouwvereniging

De steenuilenwerkgroepen vervullen met verve hun rol als vakbond en volkshuisvester. Vrijwilligers komen op voor de belangen van steenuilen als het leefgebied in de knel komt en geven bewoners adviezen over steenuilvriendelijke inrichting van hun erf. De meest in het oog springende activiteit is het plaatsen van nestkasten. Daarmee voorzien de werkgroepen in voldoende aanbod van nestgelegenheid, bijvoorbeeld op erven waar geschikte 'natuurlijke' nestgelegenheid in een boom of schuur verloren is gegaan of ontbreekt. 

Onderzoek

Door onderzoek te doen naar het voorkomen van steenuilen, het broedsucces en de voedselkeuze leveren vrijwilligers een wezenlijke bijdrage aan de kennis over de steenuil. Hierdoor hebben we een goed beeld van hoe de populatie ervoor staat en kunnen we een vinger aan de pols houden. Het levert bovendien onmisbare kennis op die in praktische beschermingsmaatregelen kan worden vertaald, bijvoorbeeld voor het verbeteren van de voedselsituatie. 

De rol van Beleef de Lente

Beleef de Lente mag zeker niet onbenoemd blijven! Vijftien jaar webcamobservaties in steenuilennesten heeft een schat aan nieuwe informatie verschaft én een geheel nieuw type 'steenuilenvrijwilliger' voortgebracht: de steenuilenwebcamwatcher. De vakkundige tellingen van de prooiaanvoer door ervaren kijkers heeft belangrijke kennis voor het voedselonderzoek opgeleverd. Wie had dat 25 jaar geleden gedacht?   

25 jaar verder

Helaas staat de steenuil nog op de actuele Rode Lijst uit 2017, inmiddels wel in de lichtere categorie 'kwetsbaar'. Aan de inspanningen van de vele vrijwilligers heeft het zeker niet gelegen. Sterker, zonder hun inspanningen had de steenuilenpopulatie er ongetwijfeld veel slechter voorgestaan – en zou de steenuil mogelijk nog steeds in de categorie 'bedreigd' staan. Naar schatting broedt tegenwoordig ten minste een kwart tot een derde van de Nederlandse populatie in nestkasten. Zonder die nestgelegenheid zou het aantal broedparen in Nederland (geschat op 7.500 tot 8.500) beslist lager zijn. In diverse regio's lijkt de neergang gestopt en de populatie stabiel. Mede dankzij al die mannen en vrouwen van de steenuilenwerkgroepen.

Hulde dus op deze jubileumdag aan alle vrijwilligers die zich inzetten voor de steenuilen!

Tekst: Pascal Stroeken, STONE
Foto's: Arie de Knijff, Saxifraga (leadfoto); Piet Munsterman, Saxifraga; Beleefdelente.nl