Bescherming van de zeldzame stronkmier

Stronkmier

De stronkmier (Formica truncorum) is één van de vier bosmiersoorten die in Nederland voorkomen. Ze is zeldzaam en bedreigd en komt momenteel alleen in de bossen ten oosten en zuiden van Ommen voor. Daar leeft ze in bosranden en open bossen. De nesten van deze soort zijn vaak wat minder opvallend dan de nestkoepels van de andere drie bosmiersoorten. Door het zeer lokale voorkomen is bescherming van de mieren gewenst.

De afgelopen jaren is geprobeerd om de verspreiding van de nesten in het gebied in kaart te brengen. Dit is nu samengevat in een soortbeschermingsplan. In de bossen van Ommen vinden veel boswerkzaamheden plaats. Als de precieze locaties van de nesten bekend zijn, kunnen deze bij boswerkzaamheden adequaat ontzien worden.

Bescherming

Uit kennis over de historische verspreiding en de huidige inventarisatie ontstaat het beeld dat het areaal van de stronkmier inkrimpt. Alleen in het zuidelijke deel van het areaal zijn enkele nieuwe nesten ontdekt. Het huidige aantal nesten komt waarschijnlijk niet boven de 150 uit.

Met name intensief beheer van de bos- en heidegebieden en het grootschalige ‘herstelbeheer’ naar grotere heide- en stuifzandoppervlaktes maken het terrein voor lange tijd ongeschikt als leefgebied. In de bossen waar hout wordt geoogst is het voor de stronkmier beter om kleinschalig en in grillige vormen te werken en de bodem zo min mogelijk te verstoren. Voorafgaande aan de werkzaamheden is het van belang de nesten te markeren om te voorkomen dat ze worden vernietigd. Aan te bevelen is om bij het terugzetten van bosranden de geruimde opslag niet meer in de bosranden te deponeren. De stronkmier kan bovendien profiteren van het instellen van ongestoorde bosreservaten in gemengde of naaldbossen, zodat daar de bodem niet wordt verstoord en op de lange termijn vanzelf structuur in het bos ontstaat.

Monitoring

Monitoring van de stronkmier blijft belangrijk om de veranderingen in de verspreiding te volgen en steeds vóór boswerkzaamheden de locaties van nesten vast te leggen, zodat die (inclusief de omgeving) ontzien kunnen worden. Dit werk gebeurt in de meeste bossen al wel (omdat er wordt gewerkt met de Gedragscode Bosbeheer, waarbij nesten van alle bosmiersoorten ontzien moeten worden). Aangezien de stronkmier soms lastiger te vinden is dan de andere bosmiersoorten, zal de komende tijd geprobeerd worden om een lokale groep natuurvrijwilligers te formeren die de stronkmier bij Ommen in de gaten kan blijven houden.

Tekst: Jinze Noordijk & André van Loon, EIS Kenniscentrum Insecten en Peter Boer, Nlmieren.nl
Foto’s: Jitte Groothuis; Jinze Noordijk