Spannend begin 2022

De voorjaarsspanners hebben hun naam niet voor niets gekregen. In ‘normale’ winters komen ze tevoorschijn in de eerste milde winternachten in januari, als er even flink vorst is geweest. Dit jaar heeft het nog niet veel gevroren, maar toch tref je ze nu op allerlei plaatsen aan.

De kleine voorjaarsspanner is verreweg het talrijkst. Deze soort is zeer algemeen op de zandgronden, daarbuiten is hij een stuk schaarser. Er zijn al waarnemingen uit bijna het hele land. Meestal gaat het om een enkel exemplaar, maar je kunt ze soms ook met tientallen aantreffen op een verlichte plek zoals bijvoorbeeld een viaduct.

De grote voorjaarsspanner komt meestal wat later in het jaar tevoorschijn, maar ook hiervan worden de eerste exemplaren nu doorgegeven, evenals de perentak en de meidoornspanner. Er zijn ook de nodige uilen actief, maar daarvoor moet je stroop smeren. De spanners zijn niet zo gek op die zoetigheid. Je kunt deze vinden door met een zaklantaarn de bomen en struiken af te zoeken waarop de mannetjes redelijk opvallend aanwezig zijn, in afwachting van de vleugelloze vrouwtjes.

Silvio Lindhout, van de Vlinderwerkgroep Zwolle, ging met de zaklamp op zoek naar de meidoornspanner en vond er in twee avonden begin januari meer dan zeventig, allemaal mannetjes. Om een grotere trefkans te hebben, kun je ze lokken met licht. Door een felle lamp raken de spanners gedesoriënteerd en gaan ze in de buurt van die lamp zitten, waarna je ze kunt bekijken en op naam brengen. Je kunt ook allerlei kunstmatige lichtbronnen die er toch al zijn afzoeken, bijvoorbeeld verlichte zuilen en bushokjes. Soms kom je daar tientallen voorjaarsspanners op tegen. Leuk om, als je vanavond toch de hond uit moet laten, eens die verlichte plekken, of bijvoorbeeld een verlichte portiek of viaduct, af te zoeken. Spannend of je ook spanners te zien krijgt.

Veel voorjaarsspanners hebben vrouwtjes die niet kunnen vliegen omdat hun vleugels gereduceerd zijn. Om die vrouwtjes uit elkaar te houden en op naam te kunnen brengen is er een herkenningskaart die je van de site van De Vlinderstichting (pdf; 0,6 MB) kunt downloaden.

Tekst: Kars Veling, De Vlinderstichting
Foto's: Jan Borst en Kars Veling (leadfoto: kleine voorjaarsspanner)