Schapen beschermen betekent de wolf beschermen

“De wolf is een hele lange tijd weggeweest. Een verantwoorde terugkomst van de wolf in Brabant heeft tijd nodig. We zijn niet meer aan zijn aanwezigheid gewend. Ik ben heel blij dat een breed samengestelde commissie onderzocht heeft hoe we samen zo goed mogelijk opnieuw leren te leven met de wolf.” Dat zei de Brabantse gedeputeerde Hagar Roijackers (Water, Natuur en GGA) bij de ontvangst van het rapport uit handen van Pieter van Geel, voorzitter van de adviescommissie die onderzocht welke maatregelen in Brabant van belang kunnen zijn.

“Het is belangrijk dan wij schapen- en geitenhouders helpen hun vee te beschermen. Ze kunnen dat nu niet alleen. Preventiemaatregelen zoals opgenomen in het advies kunnen hen helpen, net als het aanstellen van een wolvenconsulent. Die kan hen helpen met de te maken keuzes. Als we op deze wijze schapen- en geitenhouders ondersteunen, ontstaat er meer draagvlak en begrip voor de aanwezigheid van de wolf in onze provincie. Dat was ook de kerngedachte in de commissie", stelt Pieter van Geel.

150 jaar weg geweest

Zo’n 150 jaar geleden verdween de wolf uit Brabant en West-Europa. Voor de biodiversiteit en een gezond functionerend ecosysteem is hij echter heel belangrijk, omdat hij zieke en zwakke wilde hoefdieren opruimt. Sinds enkele jaren is de strikt beschermde wolf terug in Nederland. Veel schapen- en geitenhouders zijn met hun bedrijfsvoering nog niet voorbereid op de komst van een wolf. Juist dat geeft problemen. Reden voor de provincie om een brede, onafhankelijke commissie te vragen naar adviezen over hoe schapen, geiten en ander kleinvee veilig kunnen leven met een wolf in de buurt.

De provincie Noord-Brabant wil zo maximaal mogelijk de schapenhouders helpen hun vee te beschermen. Ze doet dit samen met onder meer de ZLTO, gemeente en vrijwilligers. Het beschermen van vee is belangrijk omdat dit:

• Schade voorkomt aan vee;
• Zorgt dat de wolf niet in het gebied blijft hangen;
• Voorkomt dat de wolf leert dat schapen en ander vee een makkelijke prooi zijn.

Elektrische netten te leen

In haar rapport adviseert de commissie om preventieve maatregelen te nemen waardoor een wolf minder schade aan kan richten. De kosten voor die maatregelen zou de provincie (gedeeltelijk) kunnen vergoeden. Nu al heeft de provincie elektrische netten te leen voor schapenhouders die zelf geen maatregelen beschikbaar hebben en onverwachts geconfronteerd worden met een zwervende wolf. Deze uitleen kan worden uitgebreid, adviseert de commissie. Er zouden meer uitleenpunten moeten komen, beter verdeeld over de provincie.

Daarnaast kunnen nog andere maatregelen worden onderzocht. Daarbij denkt de commissie aan afschrikmiddelen zoals elektrische fladderlinten, kuddewaakhonden en schaapskooien zoals ze vroeger in het landschap stonden. De uitkomsten van deze onderzoeken kunnen ook tot vaste maatregelen leiden, die mogelijk door de provincie ondersteund worden in de vorm van een subsidie.

Zoektocht naar leefgebied

Johan Mees, ecoloog en wolvenkenner bij uitstek, was secretaris van de wolvencommissie. “Wolven zijn dieren met een enorm lerend vermogen, ze zijn doortastend maar ook erg voorzichtig. Van deze eigenschappen kunnen we gebruik maken om wolven te leren dat ze van schapen af moeten blijven", is zijn advies. “Wolven leven in roedels. Nadat een wolf anderhalf jaar bij zijn ouders in de roedel is opgegroeid, gaat hij op zoek naar een eigen leefgebied om zelf een roedel te stichten. Zo ontstaan zwervende wolven. Tijdens deze zoektocht overbruggen wolven grote afstanden. Ze jagen op wilde zwijnen, reeën, herten en kleinere dieren zoals konijnen en bevers. Voor een jonge wolf is een leefgebied geschikt om zich te vestigen als er voldoende voedsel en schuilgelegenheid is. Tijdens zijn zoektocht naar zo’n leefgebied kan hij ook tijdelijk in minder geschikte gebieden verblijven. Onbeschermd vee is een gemakkelijke prooi voor de wolf. Hij zal graag zijn zoektocht onderbreken en in een gebied blijven waar hij onbeschermde schapen vindt. Hoe beter vee beschermd is, des te sneller zal de wolf dus verder trekken naar meer geschikt leefgebied.”

BIJ12 voor meldingen

Bescherming van vee kan op verschillende manieren. Daarbij is het op stal zetten van vee de meest zekere en snelle methode. Als dat niet mogelijk is, is het zaak om een nachtkraal aan te leggen, liefst met wolfwerende stroomrasters of -netten. Op de website van BIJ12 staan voorbeelden van wolfwerende maatregelen. Daar staat ook meer informatie over meldingen als dieren door een wolf zijn aangevallen of andere regelingen die er zijn rond de wolf.

Tekst: Annelies Cuijpers, provincie Noord-Brabant
Foto's: Annelies Cuijpers (leadfoto: de netten van de provincie liggen klaar om uitgeleend te kunnen worden); provincie Noord-Brabant; Johan Mees