De wolf – samenleven met roofdieren

Leren samenleven is essentieel voor onze toekomst 

Samenleven met deze nieuwe bewoner in ons overvolle en versnipperde natuurlandschap zal om gedragsaanpassingen vragen vanuit onze kant. Wat dat betreft kunnen we een hoop leren van pastoralisten in Afrika. Op dit continent, dat nog steeds rijk is aan diverse soorten roofdieren, leven deze Afrikaanse herdersvolken al duizenden jaren in balans met wilde dieren. Zij begrijpen maar al te goed dat ze voor hun bestaan wederzijds afhankelijk zijn van elkaar.

Pastoralisten zijn gewend om samen te leven met de natuur en met wilde dieren, en weten dat ze er goed voor moeten zorgen. Ze houden rekening met de momenten waarop de roofdieren komen drinken bij het meer: ze laten hun vee hier op een ander tijdstip grazen, zodat zij niet ten prooi vallen aan een leeuw of een hyena. Het is geen gemakkelijk leven, maar deze volkeren dragen bij aan de cruciale instandhouding van de natuur, zoals ze dit al eeuwen doen.

Leren samenleven met wilde dieren is essentieel voor het behoud van de biodiversiteit op aarde en is daarom cruciaal voor de toekomst van onze planeet. In het kader van Room to Roam werkt IFAW samen met lokale bevolkingen in Afrika om rondtrekkende olifanten te behoeden voor mens-dier-conflicten. Een olifant struint over het halve continent op zoek naar water, eten en/of een partner. Die reis vindt voor het grootste deel plaats buiten de beschermde nationale parken. Onderweg passeren de olifanten dorpen, boerderijen en andere plekken waar menselijke activiteiten plaatsvinden. Om mens-dier-conflicten te voorkomen, moeten er concessies gedaan worden. Zo maken we bijvoorbeeld afspraken met lokale gemeenschappen om olifanten gedurende bepaalde perioden in hun gebied te laten grazen.

Wat kunnen wij dan doen in Nederland?

Het is niet makkelijk om van en met de natuur te leven en alle risico’s die daarbij komen kijken volledig af te bakenen. In Nederland zien we overeenkomsten met pastoralisten in Afrika wat betreft het samenleven met de wolf. We kunnen bijvoorbeeld onze herders faciliteren (met subsidies) om de risico’s te beperken, maar we kunnen ze niet volledig wegnemen. Dus zullen we, gezien de kleine marges bij de herders, ook de eventuele extra werkzaamheden en/of verliezen financieel moeten indekken.

Om de risico’s zo klein mogelijk te houden, moeten we ervoor zorgen dat de van nature schuwe wolf wild blijft. Dit wil zeggen dat we ze, vanaf het moment dat ze als jonge dieren nog zwervend zijn, niet mogen laten wennen aan het eten van schapen. Dan leren ze hun jongen ook om zo weinig mogelijk schapen aan te vallen als die op hun beurt gaan zwerven. In gebieden waar de wolf al langer is gevestigd, hoor je weleens van de herders dat de beste bewaker van de schaapskudde een gesetteld wolvenpack is!

Verder kunnen wij hier zelf ook aan meewerken: we moeten onze honden niet los laten lopen in gebieden waar wolven leven, wolven niet voeren (ook niet voor een mooie foto) en afval goed wegbergen (vuilnisbakken dicht, en geen afval in de natuur achterlaten). Zo went de wolf ook niet aan de mens en maakt hij niet de associatie tussen mens en voedsel.

Volg de terugkeer van de wolf in de Nederlandse bioscoopzalen

WOLF is een prachtig verhaal waarin de terugkeer van de wolf in Nederland minutieus is vastgelegd. IFAW heeft de film, geregisseerd door Cees van Kempen, medegefinancierd. Ook hebben we advies gegeven over het dierenwelzijnsaspect van de film. Je kunt aanstaande zondag, 11 september, de film al bekijken als voorvertoning. Vanaf 15 september is de film te zien in bioscopen en filmtheaters in het hele land.

Tekst: IFAW
Foto’s: IWP Wildlife Productions