Aalscholver weer onder vuur in Europees Parlement

Na toename volgt afname

De aalscholver is eeuwenlang vervolgd in Europa en in Nederland bijna uitgeroeid, in Frankrijk en België zelfs helemaal. Door wettelijke bescherming en het terugdringen van ernstige milieuvervuiling (onder andere door DDT) namen de aantallen broedparen sinds de jaren zeventig weer sterk toe. De piek werd bereikt in 2010, toen er ruim 24.000 paar in ons land broedden.

In de laatste twaalf jaar neemt de aalscholver echter weer gestaag af, met minder dan vijf procent per jaar. In 2020 werden 16.500 paar geteld, dat is een derde minder dan in 2010. In heel Noordwest-Europa is dit ongeveer het beeld, met een vergelijkbare afname in de laatste jaren. De aantallen die hier ’s winters verblijven wijzen op een aanvankelijk sterke toename en een stabilisatie in de laatste twaalf jaar (volgens Sovon Vogelonderzoek Nederland).

IJsselmeer

Recent onderzoek in het IJsselmeer laat zien dat het aantal broedparen daar gehalveerd is naar iets meer dan vierduizend per jaar. De instandhoudingsdoelstellingen, de ondergrens qua aantallen, komt daardoor in gevaar.

Geen schade door aalscholvers

De naam dankt de aalscholver aan het eten van aal, de inmiddels zeer bedreigde paling. Toch eet de aalscholver voor het grootste gedeelte vis die voor de commerciële visserij oninteressant is. Het menu van de aalscholver bestaat voor zeventig procent uit pos en blankvoorn, soorten waar geen enkele vraag naar is. Er zijn, onder andere in opdracht van het ministerie van LNV, meerdere onderzoeken uitgevoerd naar de invloed van aalscholvers op de visstand en/of binnenvisserij. Tot op heden heeft geen van die onderzoeken negatieve effecten aangetoond van de aantallen aalscholvers op de visstand en/of de visserijbelangen. Het is wel duidelijk dat de visstand van commercieel benutte vissoorten in alle grote wateren, en vooral in het IJsselmeergebied, sterk onder druk staat. Structurele overbevissing vormt daarvoor de belangrijkste oorzaak.

Verbeter

Ter verbetering van de ecologische kwaliteit van het IJsselmeer en andere grote wateren wordt onder andere gewerkt aan verdere verlaging van de voedselrijkdom en verbetering van het doorzicht van het water. Ook herstel van meer natuurlijke oeverzones en waterplantenvegetaties zal bijdragen aan een meer natuurlijke opbouw van de vispopulaties. Parallel hieraan wordt er gewerkt aan het bereiken van een duurzame visserij.

Vogelbescherming Nederland is een sterk voorstander van het herstel van de Nederlandse watersystemen, de ontwikkeling van een goede waterkwaliteit met een gezonde visstand en een duurzame binnenvisserij. Aalscholvers zijn door hun voedselkeuze en rol in het ecosysteem (toppositie in de voedselketen) uitstekende graadmeters voor de ecologische toestand van de Nederlandse binnenwateren. De discussie over de vermeende schadelijkheid van de aalscholvers voor de visstand en de visserij zal in een dergelijke situatie overbodig zijn. 

Kroon op werk van natuurbescherming

De comeback van de aalscholver is een kroon op het werk van de natuurbescherming, zowel nationaal als internationaal. Aalscholvers komen sinds mensenheugenis voor in Nederland wateren. Ze horen hier thuis, net als andere inheemse viseters als zeehonden, bruinvissen en diverse vogels.

Tekst: Vogelbescherming Nederland
Foto's: Dirk-Jan van Roest, Flickr; IVN Vecht en Plassengebied; Glenn Vermeersch