Zandoogjes strooien zand in de ogen

Er zijn zandoogjes die meer generaties per jaar hebben en ook in het voorjaar al hebben gevlogen. Het hooibeestje was dit jaar erg talrijk en heeft ook allerlei plekken heroverd, waar hij verdwenen was. Ook bont zandoogje is al vanaf april te zien geweest. Het bont zandoogje heeft zich de afgelopen tien jaar sterk uitgebreid en komt nu verspreid door het hele land voor, ook in tuinen. De argusvlinder daarentegen, heeft het erg moeilijk en is uit een groot deel van het land verdwenen. De oorzaak is complex, het is een combinatie van stikstofdepositie, verdroging en klimaatverandering. In juni komen ook zandoogjes die maar één generatie hebben. Een erg zeldzame is het veenhooibeestje die nog maar op enkele plekjes in hoogveenrestanten kan overleven. Later in het jaar, in de loop van juli, komen op de heide de heivlinder en op één locatie in Nederland ook de kleine heivlinder tevoorschijn.

Van de soorten die we nu kunnen tegenkomen is het koevinkje niet moeilijk te herkennen. Het is een effenbruine vlinder met een hele rij zwarte, geel omrande en wit gekernde oogjes op de vleugel. De drie soorten die nog wel eens door elkaar gehaald worden en die alle drie nu vliegen zijn bruin zandoogje, oranje zandoogje en de nieuwe generatie van het hooibeestje. Een verschil tussen deze drie is de grootte, maar dat is altijd een wat lastig kenmerk, want dan moet je ze eigenlijk naast elkaar zien. Bovendien is er variatie binnen een soort. Gelukkig zijn er meer kenmerken. Op de herkenningskaart zandoogjes (pdf: 889 KB) staan alle verschillen netjes op een rijtje. Het bruin zandoogje is een wijd verbreide vlinder die soms in grote aantallen bijeen kan worden gezien. Je kunt door een grasland lopen en bij elke stap die je doet vliegen er twee, drie of meer op. Het oranje zandoogje heeft een bijzondere verspreiding in ons land. In de zuidelijke provincies is het een algemene vlinder, maar in midden Nederland ontbreekt hij helemaal. Op de zandgronden in Noordoost Nederland zijn wel weer oranje zandoogjes aanwezig.  

Geniet van de zandoogjes en de andere vlinders die de komende weken te zien zijn en geef uw waarnemingen door via Waarneming of Telmee.

Meer informatie

• Download voor alle verschillen tussen de zandoogjes de herkenningskaart (pdf: 889 KB), die mede mogelijk is gemaakt door BIJ12.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting