Zeldzame paddenstoelen aangetroffen op schone mest van grote grazers

Grote grazers hebben van nature een hoge weerstand tegen wormen en andere ziekten. Doordat de dieren veel verschillende soorten planten eten, waaronder medicinale kruiden, hebben ze alleen in uitzonderlijke gevallen medicijnen nodig. Dit resulteert in schone mest die een bron van leven is. De hele zomerperiode zitten er ontelbaar veel insecten op de mest, waaronder wenkvliegen, strontvliegen, mestkevers en kortschildkevers.

Mest vol paddenstoelen

Nu, in de herfst, blijken ook paddenstoelen rijkelijk aanwezig. De sporen van deze paddenstoelen zijn aan komen waaien en in de mest beland, of zijn als sporenpakketjes of schimmeldraden aan planten blijven hangen en vervolgens door de grazers opgegeten. Deze sporen en schimmeldraden overleven het spijsverteringsproces en zitten dus al in de poep als die op de grond valt. De mest kan dan meteen van binnenuit gekoloniseerd worden. Voor de groei van de paddenstoelen moet het wel vochtig genoeg zijn. De regenbuitjes van de laatste tijd hebben een goed effect gehad.

Op de mest van de Zeeuwse grazers zijn niet alleen veel, maar ook een aantal zeer zeldzame paddenstoelen aangetroffen. Zoals de geringde inktzwam, een soort die als ernstig bedreigd op de Rode Lijst staat. Ook het zeldzame keutelkaalkopje en de weinig voorkomende valse witte mestinktzwam kwamen uit de mest tevoorschijn. De lijst van andere op de vlaaien en vijgen aangetroffen paddenstoelen is lang: van de dooiergele mestzwam tot het paardenvijgbreeksteeltje en van het klein mestplooirokje tot aan de kleine grauwkop en nog veel meer.

Poep moet leven

Al deze paddenstoelen zijn zeer gevoelig voor gif, medicijnresten en kunstmest en komen daarom alleen voor in gebieden waar de grazers nagenoeg geen ontwormingsmiddelen of andere medicijnen krijgen. FREE Nature, de beheerder van de dieren op de Slikken van de Heen, ontwormt zijn dieren alleen in uitzonderlijke gevallen als het echt nodig is. Daardoor kunnen zowel insecten als paddenstoelen de mest als veilige voedingsbron gebruiken. De bijzondere Zeeuwse vondsten tonen het belang van schone mest aan. De resultaten zijn dan ook een prachtig voorbeeld van wat er nog meer mogelijk is in Nederland.

Om meer aandacht te genereren voor gezonde, medicijnvrije vlaaien en vijgen en daarmee bij te dragen aan een hogere biodiversiteit in natuurgebieden is ARK Natuurontwikkeling het project 'Poep moet leven' gestart.

Meer informatie

• Project Poep moet leven

Tekst: Leo Linnartz en Jeroen Helmer, ARK Natuurontwikkeling; Wouter Deelen en Sabine Wolters, FREE Nature
Foto's: Chiel Jacobusse, Het Zeeuwse Landschap (leadfoto: geringde inktzwam (Coprinus sterquilinus), een zeer zeldzame mestpaddenstoel die allergisch is voor gif en medicijnresten)
Tekening: Jeroen Helmer, ARK Natuurontwikkeling