Haai Five! Vijf bijzondere eigenschappen van haaien

1.    Klimaatstrijders van de oceaan

Je zal ze niet snel aantreffen in een klimaatmars, maar wist je dat tijgerhaaien in West-Australië ook meehelpen in de strijd tegen de klimaatverandering? Door rond te zwemmen in de ondiepe zeegrasvelden zorgen ze ervoor dat andere zeedieren, zoals schildpadden en zeekoeien, niet te lang of teveel kunnen grazen. Met dikker en rijker zeegras tot gevolg. Hiermee beschermt de tijgerhaai de oceaan tegen klimaatverandering, want zeegras vangt tot soms wel 35 keer meer CO2 op uit de atmosfeer dan tropische regenwouden.

2.    Architecten van de bodem

De grote bodembewoners zoals pijlstaart- en koeneusroggen zijn heuse ingenieurs. Met hun unieke manier van eten zoeken, bouwen ze mee aan holletjes en andere natuurlijke woonplaatsen voor kleinere ongewervelde dieren. Zwevend over zanderige zones, graven ze in het zand op zoek naar eten. Zo halen ze heerlijke snacks boven voor zichzelf, en helpen ze ook andere zeedieren om voedsel te vinden. Van koraalvisjes op de bodem, langs paardmakrelen tot de zeevogels, zoals aalscholvers, aan de oppervlakte.

3.    Diepzeeduikende tuiniers

Grote, diepzeeduikende haaien en roggen kunnen fytoplankton (microscopisch kleine waterorganismen zoals algen, wieren en bacteriën) helpen groeien. Dat doen ze simpelweg door zich te verplaatsen tussen de diepste lagen van de oceaan en de oppervlakte. Een bepaalde soort duivelsrog duikt zelfs tot wel tweeduizend meter diep. Ze duiken naar beneden om zich te voeden, om vervolgens naar het oppervlak terug te keren en zich daar te ontlasten, waardoor ook de nodige voedingsstoffen door de oceaan verspreid worden. Zonder die essentiële voedingsstoffen zou fytoplankton, de basis van verschillende mariene voedselwebben, niet kunnen groeien. Daar zouden zelfs jij en ik tot in onze eigen longen de gevolgen van merken. Fytoplankton produceert namelijk de helft van alle zuurstof ter wereld. Dus bij elke ademhaling die je neemt, denk je maar aan onze diepzeeduikende tuiniers: de haaien en roggen.

4.    Toeristische zeesterren

Dierenliefhebbers dromen van olifanten, leeuwen en gorilla’s in het wild. Voor velen van hen gaat die liefde nog dieper, tot ver onder water. Zwemmen met haaien en roggen staat steevast in de top vijf van hun bucketlist. Met deze droom voor ogen, reizen jaarlijks om en nabij de 600.000 duikers de wereld rond om deze indrukwekkende wezens in hun natuurlijke omgeving te kunnen bewonderen. In 2014 bracht het haaientoerisme in Australië minstens 47 miljoen Australische Dollars in het laatje. Ook de economie van de Malediven, een kleine eilandengroep in Zuid-Azië, draait op toerisme met duiken en snorkelen als populairste toeristische activiteiten. Dit bracht in 2016 meer dan 65 miljoen US Dollar op voor de lokale economie, wat direct bijdroeg aan de duikindustrie, maar ook aan vele andere sectoren. Uit een onderzoek bleek zelfs dat 74 procent van de reizigers de Malediven bezocht om te duiken; gepassioneerde haaienduikers zeiden dat ze niet terug zouden keren als er geen levende haaien meer te bewonderen zouden zijn.

5.    De kringloop van het zeeleven

Lang nadat ze aan natuurlijke oorzaken zijn overleden, blijven haaien en roggen een enorme meerwaarde bieden voor de ecosystemen onder de zeespiegel. Wetenschappers die videomateriaal van de zeebodem aan de kust van Angola analyseerden, ontdekten dat de karkassen van een dode walvishaai en grote roggen op een diepte van 1.200 meter hele gemeenschappen van diepzee-aaseters voeden.

Onze superhelden zijn niet onsterfelijk

Er is geen ontkennen aan dat we onze haaien en roggen niet kunnen missen! Maar helaas verliezen we er jaarlijks wel rond de 100 miljoen door (over)bevissing en bijvangst. Met het gevolg dat nu dertig procent van alle ruim 1.200 soorten haaien en roggen met uitsterven wordt bedreigd. Zonder concrete maatregelen en zonder onze hulp zullen sommige van deze soorten, die al rondzwemmen sinds het dinosaurustijdperk, voorgoed verdwijnen… Dat kunnen we niet laten gebeuren!

Lees hier meer over haaien, over wat WWF doet en over wat jij kunt doen om haaien te helpen.

Tekst: WWF-Nederland
Foto's: Marion Kraschl, Shutterstock (leadfoto: tijgerhaai boven een zeegrasveld bij de Bahama's); Antonio Busiello, WWF-US; Mark Carwardine, Nature Picture Library & WWF; Simon Lorenz, WWF-Hong Kong