Nationale aanpak biodiversiteit: samen kennis vergroten voor Nederland

Naturalis Biodiversity Center, het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ-NWO) en Westerdijk Fungal Biodiversity Institute-KNAW bundelen hun krachten. Het doel van deze samenwerking is de integrale kennis over de Nederlandse biodiversiteit aanzienlijk te vergroten in alle milieus: op het land, in het zoete en zoute water; en van genen tot en met ecosystemen. Het 'Centre of Excellence for Netherlands Biodiversity Research' vormt de kern voor nauwe samenwerking met de universiteiten en kennisinstellingen van Nederland. Zo ontstaat een knooppunt aan kennis over biodiversiteit die voor elke wetenschapper beschikbaar is. De universiteiten worden daarom expliciet uitgenodigd om hierbij aan te sluiten.

In het centrum wordt samengewerkt aan onderzoek en worden belangrijke faciliteiten gedeeld om wetenschap en maatschappij verder te helpen. Het centrum wordt op 29 september 2020 officieel opgericht. Dat gebeurt tijdens het Gala van de Biodiversiteit, dat ook de start is van de viering van het 200-jarig bestaan van Naturalis.

Biodiversiteitsverlies heeft economische impact

Het verlies aan biodiversiteit is een van de belangrijkste bedreigingen voor de mensheid en dit heeft een steeds sterkere economische en maatschappelijke impact. (Zie ook het recente rapport van De Nederlandsche Bank en Planbureau voor de Leefomgeving over de financiële risico’s van biodiversiteitsverlies). De activiteiten gericht op herstel blijken niet altijd te werken.

Voor effectief beheer en herstel van de biodiversiteit is meer fundamentele kennis van biodiversiteit en de ecologie erachter nodig. Edwin van Huis, algemeen directeur Naturalis: “Het is belangrijk dat er een nationale aanpak komt in het wetenschappelijk onderzoek naar biodiversiteit. Deze samenwerking, uiteraard ook met universiteiten en andere kennisinstellingen, maakt het mogelijk om veel beter fundamenteel en toegepast onderzoek te doen en het onderzoek onderling beter af te stemmen en dus ook slimmer gebruik te maken van onze resources.”

Nationale aanpak noodzakelijk

In Nederland lopen we internationaal voorop in veel van de biologische disciplines op het gebied van de biodiversiteit. Toch ontbreekt het nog vaak aan koppeling van kennis, bijvoorbeeld over macro- en microbiologische diversiteit. Bovendien is het belangrijk om beter te begrijpen hoe soorten op elkaar reageren bij veranderingen in de diversiteit.

“Onze inzet is om de wetenschappelijke kennis van de biodiversiteit in Nederland zowel op het niveau van genen als soorten en ecosystemen te vergroten”, stelt Prof. Dr. Geert de Snoo, directeur NIOO-KNAW. “De opgaven zijn evident. Denk aan de relaties tussen biodiversiteit en klimaatverandering, land- en watergebruik, stikstof en milieuvreemde stoffen. Door als kennisinstituten samen te werken, zijn we beter in staat zicht te krijgen op herstel van onze biodiversiteit.”

“Uniek aan deze alliantie is het combineren van nationale biodiversiteitskennis, macro en micro, ter land, ter lucht en ter zee”, aldus Prof. Dr. Henk Brinkhuis, directeur NIOZ. “Dit is dringend noodzakelijk om echt een doorbraak te bereiken in effectief biodiversiteitsbeheer en -herstel. Nog veel is onbekend dus is er veel wetenschappelijk onderzoek nodig om de huidige biodiversiteit in kaart te brengen en de interacties te begrijpen. Daarmee kunnen we de doelstellingen van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel, het Noordzeeoverleg en andere maatschappelijke groene agenda’s eerder bereiken.”

Voortbouwen op recente investeringen

Deze samenwerking bouwt ook voort op de recente investeringen van NWO voor de Nationale Roadmap voor Grootschalige Wetenschappelijke Infrastructuur. Toekenningen waren daarbij voor project ARISE (o.a. Naturalis, Westerdijk Institute) voor de bouw van een wereldwijd unieke infrastructuur om alle meercellige soorten binnen Nederland in kaart te brengen en voor het project om de onderzoeksvloot van NIOZ te voorzien van innovatieve (grootschalige) wetenschappelijke uitrusting. Het NIOO is daarnaast partner in het project 'Onder het Maaiveld', waarbij de ondergrondse biodiversiteit met een bijdrage van de Nationale Postcode Loterij de aandacht krijgt die het verdient.

Deze belangrijke investeringen maken het nu mogelijk om gezamenlijk sneller en slimmer een betrouwbaar beeld te krijgen van de biodiversiteit in het hele Koninkrijk der Nederlanden: Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. 

Tekst: Naturalis Biodiversy Center, NIOO-KNAW, NIOZ-NWO, Westerdijk Fungal Biodiversity Insitute
Leadfoto (icarusblauwtje in berm): Kars Veling