Huiszwaluwen voor thuisblijvers

Op zonnige dagen is het rusteloze gezwier van huiszwaluwen een mooi schouwspel. Tot halverwege de vorige eeuw waren ze alomtegenwoordig in steden en dorpen. Vanaf de jaren zeventig ging het bergafwaarts en verdween ruim 75 procent, maar vanaf de eeuwwisseling nemen ze weer toe. Sinds 2018, het Jaar van de Huiszwaluw van Sovon en Vogelbescherming, helpen vrijwilligers met een landelijk onderzoek naar de oorzaken van deze veranderingen.

Nestonderzoek

Tot voor kort was er nauwelijks iets bekend over wat er zich afspeelt in de nesten onder de Nederlandse gevels en dakranden. Om de veranderingen van een populatie te begrijpen, is het belangrijk om gegevens over het broedsucces van een vogelsoort te verzamelen.

In 2018 en 2019 werd het wel en wee van honderden nesten van een afstandje geobserveerd, verspreid over het hele land. Daaruit bleek onder meer dat hooguit de helft van de huiszwaluwparen een tweede legsel startte. In vergelijking met oudere onderzoeken in Europa is dat een laag aandeel. Ook bleek dat nesten van klei in het oosten van het land, op zandgrond, sneller kapotgaan dan op kleigrond. Kunstnesten raken vaker bezet op zandgrond. Op kleigrond geven huiszwaluwen vaak de voorkeur aan zelfgebouwde nesten van het vorige jaar. Dit zijn uitkomsten die ook vertaald kunnen worden naar beschermingsmaatregelen.

Resultaten lezen

In het tijdschrift Limosa is een artikel over de resultaten van 2018 verschenen. Over 2019 hebben we ook wat analyses gedaan, die verwerkt zijn in een stukje in Sovon-Nieuws. Lees hier het artikel met de titel Twee zomers zwaluwen kijken.

Ideaal voor de thuisblijver

In 2020 gaat het onderzoek het derde jaar in. Na twee hete en droge zomers is het spannend wat de broedresultaten deze zomer zullen worden. Door wekelijks enkele nesten in een kolonie te observeren, kun je al meehelpen met dit project. Als je een kolonie aan huis of ergens in de buurt hebt, dan is dit misschien wel een ideaal ommetje, waarbij je zelfstandig te werk kunt gaan. Zomaar vanuit een tuinstoel.

Wil je meedoen? Kijk dan op deze website hoe het werkt.

Tekst: Albert de Jong en Loes van den Bremer, Sovon Vogelonderzoek Nederland
Foto's: Jan Schouten (leadfoto: huiszwaluwen aan een gevel); Albert de Jong

In 2020 wordt het onderzoek mede mogelijk gemaakt door Stichting JOOST, het Jaap van Duijn Vogelfonds en het Elise Mathilde Fonds.