Eerste Aziatische hoornaar van dit seizoen al gevonden

EIS Kenniscentrum Insecten, Stichting Landschapsbeheer Zeeland
28-APR-2020 - Op 12 april werd in Terneuzen de eerste bevestigde waarneming gedaan van een Aziatische hoornaar dit seizoen. Dat is een maand eerder dan vorig jaar. Toch zijn bijna alle wespen die nu rondvliegen koninginnen van andere soorten, zoals de gewone limonadewesp of de Europese hoornaar.

De waarneming van de Aziatische hoornaar (Vespa velutina) werd gedaan bij een mezennestkast in Terneuzen. Zoals met alle wespen in het voorjaar, betrof het een koningin die een klein nest maakte om een nieuw volk te stichten. De Aziatische hoornaar staat op de Europese Unielijst van ongewenste exoten en wordt daarom bestreden. In opdracht van de NVWA is de situatie ter plekke geïnspecteerd en is het nest verwijderd.

Koningin van de Aziatische hoornaar, Terneuzen, 13 april 2020

Primair nest

De koningin vloog af en aan naar een mezennestkast. Daaruit rees het vermoeden dat de koningin in de nestkast een (primair) nest aan het bouwen was. Daarom is de hele nestkast in quarantaine gesteld. Er bleek inderdaad sprake van een nest in aanbouw, waar alleen een kapje en een begin van vier celletjes aanwezig waren. In het voorjaar bouwt de koningin van de Aziatische hoornaar een zogenaamd primair nest, vaak binnenshuis. Pas wanneer er genoeg werksters geboren zijn, verhuist de Aziatische hoornaar naar buiten om daar het karakteristieke skippybalvormige nest hoog in een boom te maken.

Primair nest van de Aziatische hoornaar, hangend aan het plafond van een mezennestkast

Nog steeds een grote zeldzaamheid

Ondanks alle aandacht voor de Aziatische hoornaar, is deze soort in ons land feitelijk nog steeds een grote zeldzaamheid. Meer dan 99 procent van vermeende waarnemingen betreft de inheemse Europese hoornaar (Vespa crabro). Deze soort is aanzienlijker groter, veel geler op het achterlijf en heeft rood op het borststuk. In deze folder wordt uitgelegd hoe de Aziatische hoornaar te herkennen is. Hieronder is ook een kaartje opgenomen van het huidige risicogebied van de Aziatische hoornaar. Waarnemingen van buiten dit risicogebied zijn de komende maanden bijzonder onaannemelijk. Op dit moment is de soort voor zover bekend uitsluitend gevestigd in Zeeuws-Vlaanderen en de Rijnmond. De soort is daar zeer zeldzaam.

Risicogebied Aziatische hoornaar

Melden met documentatie

Voor de opsporing van de Aziatische hoornaar hebben we de ogen van oplettende burgers nodig, zoals de casus Terneuzen maar weer eens aangetoond heeft. Veruit de meeste hoornaars zijn echter Europese hoornaars! Bij vermoeden van Aziatische hoornaar, graag:

  • Bewijsmateriaal verzamelen (foto of exemplaar invriezen);
  • Dubbel checken of het geen Europese hoornaar is aan de hand van de kenmerken genoemd in de folder.

Als er dan nog steeds vermoeden is van Aziatische hoornaar, vragen wij u uw melding te plaatsen op Waarneming.nl of te mailen aan eis@naturalis.nl. Meldingen zonder bewijs worden vanwege het hoge aandeel misdeterminaties niet nader onderzocht.

Belangrijke kenmerken van de Aziatische hoornaar: zwart borststuk, zwarte kruin, zwarte poten met gele tarsen en oranjegeel kopschild (clypeus)

Tekst: Theo Zeegers, EIS Kenniscentrum Insecten, Lucien Calle, Stichting Landschapsbeheer Zeeland
Foto’s: Lucien Calle