2019: slecht dagvlinderjaar met een paar lichtpuntjes

In 2018 werd het al voorspeld: “Volgend jaar wordt een rampjaar voor de vlinders van de heide”. De grote droogte had op verschillende manieren een negatieve invloed. Omdat er nauwelijks bloeiende heide was, trokken veel vlinders weg van de hei. Deze vlinders werden in de steden en dorpen in tuinen gezien, waar ze zich bijvoorbeeld tegoed deden aan de nectar uit vlinderstruiken. Ze kunnen zich daar echter niet voortplanten en ze gaan niet terug naar de hei. Voor de vlinders die wel op de hei waren was het ook niet best, want door de droogte waren veel waardplanten verdord. Schapengras, de belangrijkste voedselplant voor heivlinder, kleine heivlinder en kommavlinder, stond er belabberd bij. Dit jaar werden deze vlinders in het binnenland erg weinig gezien. Waarschijnlijk zullen ze verdwijnen uit veel kleine vliegplaatsen, waar ze het al moeilijk hadden door verdroging, vergrassing en verzuring, In de duinen lijkt de situatie minder ernstig, hier werden heivlinder en kommavlinder nog redelijk veel gezien.

Niet alle vlinders hadden last van de hitte en droogte. De koninginnenpage werd in het hele land gemeld en was erg talrijk. Ook een andere warmteminnaar, de kleine parelmoervlinder, kende een heel goed jaar. Op veel plekken in het binnenland werden veel kleine parelmoervlinders gezien en werd ook voortplanting vastgesteld. Deze soort was een jaar of dertig geleden vrijwel alleen in de duinen te vinden, maar voelt zich tegenwoordig ook prima thuis in Noord-Brabant, Limburg en ook plaatselijk in andere provincies. 2019 was ook het jaar van de invasie van distelvlinders. De laatste invasie dateerde uit 2009 en het werd dus wel weer eens tijd. Normaliter komen de trekkende distelvlinders begin mei ons land binnen. Ze komen uit Noord-Afrika, waar het in de zomer te heet en te droog is, naar het Noorden om zich hier, in de gematigde streken, voort te planten. De nakomelingen vliegen in het najaar weer terug, want hier kunnen ze een beetje winter niet overleven. Opvallend was dat ze dit jaar een week of drie later waren dan normaal. Door een heftig lagedrukgebied dat wekenlang in Zuid-Europa lag, moesten ze omvliegen via Oost- en Noordoost-Europa. Vele lukte dat, want er waren in juni erg veel distelvlinders, die zich hier voortplantten. De nakomelingen vlogen massaal in augustus en september.

Tekst & foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting (leadfoto: distelvlinder)