Tengere grasjuffer houdt van nat en droog

De tengere grasjuffer is een typische pioniersoort en het voorkomen is dus grillig. Ze kunnen zich bijvoorbeeld voortplanten in ondergelopen weilanden en in karresporen. Plekken die het ene jaar geschikt waren, zijn dat een volgend jaar misschien niet meer en andersom.

Geschikte plekken

De tengere grasjuffer komt het meest voor bij ondiepe wateren (tot zo’n twintig centimeter) met rechtopstaande stengels zoals grassen, zeggen of biezen. De vegetatie moet heel open zijn, met slechts een bedekking van tien tot veertig procent. Tussen de stengels vliegen de tengere grasjuffers rond, op zoek naar prooien of naar een partner om mee te paren. Het ondiepe water heeft als voordeel dat het snel opwarmt. Door de hoge watertemperatuur kunnen de larven zich snel ontwikkelen. Een ander voordeel is dat in deze ondiepe en vaak tijdelijke wateren vaak geen vissen leven en dat is wel zo veilig voor de larven. Om het plaatje compleet te maken hebben de larven ook weinig last van concurrentie van andere libellenlarven. Soorten die niet goed tegen droogvallen kunnen, overleven in deze plasjes namelijk niet. Is het in de zomer droog en warm, dan is de kans groot dat het plasje (tijdelijk) helemaal opdroogt.

Omgaan met droogvallen

De tengere grasjuffer heeft zo zijn eigen manier om met droogval om te gaan. Als een van de weinige libellensoorten in Nederland heeft hij namelijk twee generaties. De larven overwinteren en de juffer sluipt in het voorjaar uit. De eerste eitjes worden aan het begin van de zomer gelegd. Als de omstandigheden goed zijn (lekker warm water) ontwikkelen de eitjes en de larven zich razendsnel. Ze zorgen voor een nieuwe generatie juffers in augustus. Als het water daarna opdroogt, deert het ze niets meer. De vrouwtjes zoeken elders wel weer plekjes om de eitjes af te zetten. Bovendien kunnen de eitjes ook vrij goed tegen droogte. Dus als het niet lukt om op tijd uit te komen en de levenscyclus in dezelfde zomer te voltooien, dan wachten ze gewoon een jaartje.

2024: erg goed jaar

Wat maakte vorig jaar tot zo’n goed jaar voor deze soort? Ze kunnen goed tegen droogte, maar 2024 was juist heel nat. Door de vele regenval vanaf augustus 2023 was er heel veel nieuw leefgebied ontstaan. Overal waren ondergelopen graslandjes en ondiepe plasjes op plekken waar dat in voorgaande jaren niet zo was. Later in de zomer werd het eindelijk droog en warm, precies de juiste omstandigheden om de tweede generatie snel te laten groeien.

Meer informatie

• Dit is een samenvatting van het artikel uit het Tijdschrift Vlinders, dat de donateurs van De Vlinderstichting viermaal per jaar ontvangen.

Tekst: Gerdien Bos, De Vlinderstichting; Bram Borkent, CBS
Foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting; Christophe Brochard